23
الگوي شادي از نگاه قرآن و حديث

زندگى كنند و غم و اندوه ، نشانه ناسازگارى و عدم انطباق با زندگى است . اين اعتقاد و نظام ارزش‏ها بايد خود را در برابر كسانى كه درد و رنجى اجتناب‏ناپذير دارند ، مسئول بداند ؛ زيرا اين شيوه انديشه ، موجب مى‏شود كه افراد دردمند ، به خاطر اين كه شاد نيستند ، اندوهناك‏تر نيز بشوند» .۱
اين حقيقت ، موجب شكل‏گيرى رويكرد دوم گرديد . بر اساس نظر يورگنسن ونفستاد ،
۲
آلان كار و ديگر روان‏شناسان مثبت‏گرا ، رويكرد دوم در نگاه به زندگىِ خوب و شادكامى ، رويكرد سعادت‏گرا۳ است . آلان كار ، معتقد است كه سنّت سعادت‏گرا ، شادمانى و زندگى خوب را بر اساس دستيابى به توان بالقوّه كامل فرد تعريف مى‏كند .۴رويكرد روان‏شناسى مثبت‏گرا در هزاره جديد ، بيش از آن كه بر رويكرد لذّت‏گرا مبتنى باشد ، بر پايه رويكرد سعادت‏گراست . اين رويكرد نيز ريشه در آراى ارسطو دارد . هم در نظريه ارسطو و هم در شارحان بعدى وى ، سعادت آدمى به آن است كه بتواند در طى زندگى ، توانايى‏هاى بالقوّه و فضايل نهفته در خود را بالفعل كند و به رشد و كمال برسد . اگر آدمى در اين مسير موفّق شد ، به زندگى خوب ، دست يافته است .۵
البته لذّت و شادى در روان‏شناسى مثبت‏گرا نيز جاى پايى دارد . «در دو دهه اخير و با طرح مقوله به‏زيستى روانى‏۶ و انواع آن و نيز توجّه به شادى در روان‏شناسى ،

1.روان‏شناسى مثبت : ص ۹۸ .

2.معنادرمانى : ص ۱۷۳ .

3.Jorgensen,I.S., Nafstad,H.E.)۴۰۰۲(. Positive Psychology: Historical, Philosophical, and Epistemological Perspectives. In P.Alen Linley and S.Joseph )Eds.(, Positive Psychology in Practice. New Jersy: John Wiley Sons.

4.eudaimonia.

5.اثربخشى مداخلات روان‏شناسى مثبت‏گرا ... : ص ۳۹ و ۴۰ .

6.well - being.


الگوي شادي از نگاه قرآن و حديث
22

ادامه داشت تا اين كه در قرن نوزدهم ميلادى ، فيلسوف انگليسى ، جرمى بنتام ، ۱
ديدگاه «فايده‏گرايى»۲ را از آن اقتباس كرد و پس از او ، جان استوارت ميل ،۳ به تشريح آن پرداخت و با تفاوت‏هايى آن را تبيين كرد .
پس از جدايى روان‏شناسى از فلسفه ، رويكرد لذّت‏گرايى در آثار روان‏شناسان به روشنى مشهود بود . ويترسو ،۴ در اين زمينه بويژه به جِيمز ، ثراندايك ، ۵
وونت‏۶ و فرويد۷ اشاره دارد .
۸
ثراندايك به مؤلّفه لذّت در اصل اثر خود پرداخته است . در نظريه سه‏بعدىِ وونت در باره «تجربه هوشيار» ، يك بُعد مهم ، كيفيت لذّت بود . هم‏زمان با وونت ، جيمز در بررسى حالت‏هاى عاطفى در مورد احساسات لذّت و عدم لذّت ناشى از تغييرات بدنى ، به نظريه‏پردازى پرداخت . در نظريه فرويد نيز لذّت و اصل لذّت ، جايگاه خاصّى دارد .
به مرور زمان ، كاستى‏هاى لذّت‏گرايى مشخّص شد و مشاهدات و مطالعات تجربى نشان داد كه لذّت‏گرايى نمى‏تواند شادكامى و سعادتمندى را به ارمغان آورد . به همين جهت ، آرام‏آرام مخالفت‏ها با اين رويكرد شكل گرفت . اديت ويكوف جولسون ، استاد روان‏شناسى دانشگاه جورجيا در اين باره مى‏گويد : «فلسفه كنونى ما در باره بهداشت روان ، بر اين پايه استوار است كه مردم بايد شاد و خوش‏حال

1.Bentham,J.

2.Utilitarianism.

3.John Stuart Mill.

4.Vitterso,J.

5.Thorndik.

6.Wundt, W.M.

7.Freud.

8.Vitterso,J. )۹۰۰۲(. Hedonics. In the Encyclopedia of Positive Psychology. )Ed.(, by S.J.Lopez, USA: Wiley-Blachwell.

  • نام منبع :
    الگوي شادي از نگاه قرآن و حديث
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 85392
صفحه از 496
پرینت  ارسال به