233
الگوي شادي از نگاه قرآن و حديث

۲۴۷.الكافى- به نقل از عبد الحميد بن عوّاض -: از امام صادق عليه السلام شنيدم كه مى‏فرمود : «آن گاه كه نَفَس يكى از شما به اين جا (گلوگاه) برسد ، به وى گفته مى‏شود : از آنچه از گرفتارى و اندوه دنيا مى‏هراسيديد اكنون امنيت يافته‏ايد و به وى گفته مى‏شود : پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله و على عليه السلام و فاطمه عليها السلام پيشِ روى تو اَند» .

۲۴۸.امام عسكرى عليه السلام : على بن محمّد (امام هادى) عليه السلام نزد يكى از اصحاب خود كه بيمار بود - رفت. او مى‏گريست و از مردن، بى‏تابى مى‏كرد.
به او فرمود : «اى بنده خدا! تو از مرگ مى‏ترسى؛ چون آن را نمى‏شناسى . اگر بدن تو چندان كثيف و چركين شود كه از شدّت چرك و كثافت ، آزرده شوى و بدنت پر از زخم گردد و بيمارى گال بگيرى و بدانى كه اگر در حمّامى، خودت را شستشو دهى، همه آنها از بين مى‏رود، آيا دوست ندارى به آن حمّام بروى و چرك و كثافت‏ها را از خود بشويى؟ يا دوست دارى حمّام نروى و به همان حال باقى بمانى؟».
گفت : آرى، اى فرزند پيامبر خدا! [دوست دارم حمّام بروم .]
فرمود : «اين مرگ، همان حمّام است و آخرين گناهان و بدى‏هاى وجود تو را پاك و تميز مى‏كند . پس ، هرگاه وارد آن شدى و از آن گذشتى، از هر گونه غم و اندوه و رنجى رهايى مى‏يابى و به همه گونه خوشى و شادمانى مى‏رسى» .
در اين هنگام، آن مرد آرام گرفت و تن به مرگ سپرد و حالش جا آمد و چشم خود را بست و جان داد .

4 / 3

درمان اخلاقى‏

الف - زهد

۲۴۹.الدرّ المنثور- به نقل از عبد العزيز بن ابى رَواد -: به ما خبر رسيده كه مردى با پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله نماز خواند . چون نمازش به پايان رسيد ، پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود : «اين مرد، اهل بهشت است» .
عبد اللَّه بن عمرو گفت : به سراغ وى رفتم و گفتم : عموجان! مى‏خواهم مهمانتان باشم . گفت : بسيار خوب . ديدم خيمه‏اى و گوسفندى و نخلى دارد. شب‏هنگام ، از خيمه‏اش خارج شد و بز خود را دوشيد و خرمايى چيد و آنها را درميان نهاد و از آن خورديم . او خوابيد و من شب را به نماز و عبادت گذراندم. صبح كه شد ، او صبحانه خورد و من ، روزه داشتم . سه شب به همين منوال گذشت . به او گفتم : پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله در باره‏ات فرموده است كه : تو اهل بهشتى . مرا خبر ده كه چه مى‏كنى؟ مرد گفت: به نزد همان كسى كه به تو خبر داده ، برو تا از كار من به تو خبر دهد . من نزد پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله رفتم .
فرمود : «نزد خود او برو و بگو بايد حقيقت را به تو خبر دهد» .
پس گفتم: پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله به تو امر مى‏كند كه مرا خبر دهى . مرد گفت: حال كه چنين است ، مى‏گويم . اگر دنيا از من باشد و از من گرفته شود ، ناراحت نمى‏شوم و اگر دنيا به من داده شود ، از آن شادمان نمى‏شوم. شب را در حالى مى‏خوابم كه از هيچ كس ، كينه‏اى به دل ندارم .
عبد اللَّه گفت : امّا به خدا سوگند كه من، شب‏ها را به عبادت مى‏گذرانم، و روزها را روزه مى‏گيرم ؛ ليكن اگر گوسفندى به من ببخشند ، خوش‏حال مى‏شوم و اگر از دستم برود ، اندوهگين مى‏گردم. به خدا سوگند كه خداوند ، تو را بر ما برترىِ آشكارى داده است.


الگوي شادي از نگاه قرآن و حديث
232

۲۴۷.الكافي عن عبد الحميد بن عوّاض : سَمِعتُ أبا عَبدِ اللَّهِ عليه السلام يَقولُ : إذا بَلَغَت نَفسُ أحَدِكُم هذِهِ ، قيلَ لَهُ : أمّا ما كُنتَ تَحذَرُ مِن هَمِّ الدُّنيا وحُزنِها فَقَد أمِنتَ مِنهُ ، ويُقالُ لَهُ : رَسولُ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله وعَلِيٌّ وفاطِمَةُ عليهما السلام أمامَكَ .۱

۲۴۸.الإمام العسكريّ عليه السلام : دَخَلَ عَلِيُّ بنُ مُحَمَّدٍ عليهما السلام عَلى‏ مَريضٍ مِن أصحابِهِ وهُوَ يَبكي ويَجزَعُ مِنَ المَوتِ فَقالَ لَهُ : يا عَبدَ اللَّهِ ، تَخافُ مِنَ المَوتِ لِأَنَّكَ لا تَعرِفُهُ ، أرَأَيتَكَ إذَا اتَّسَختَ وتَقَذَّرتَ وتَأَذَّيتَ مِن كَثرَةِ القَذَرِ وَالوَسَخِ عَلَيكَ وأصابَكَ قُروحٌ وجَرَبٌ ، وعَلِمَت أنَّ الغَسلَ في حَمّامٍ يُزيلُ ذلِكَ كُلَّهُ ، أما تُريدُ أن تَدخُلَهُ فَتَغسِلَ ذلِكَ عَنكَ أوَ ما تَكرَهُ أن لا تَدخُلَهُ فَيَبقى‏ ذلِكَ عَلَيكَ ؟ قالَ : بَلى‏ يَا ابنَ رَسولِ اللَّهِ .
قالَ : فَذاكَ المَوتُ هُوَ ذلِكَ الحَمّامُ ، وهُوَ آخِرُ ما بَقِيَ عَلَيكَ مِن تَمحيصِ ذُنوبِكَ وتَنقِيَتِكَ مِن سَيِّئاتِكَ ، فَإِذا أنتَ وَرَدتَ عَلَيهِ وجاوَزتَهُ فَقَد نَجَوتَ مِن كُلِّ غَمٍّ وهَمٍّ وأذى‏ ، ووَصَلتَ إلى‏ كُلِّ سُرورٍ وفَرَحٍ . فَسَكَنَ الرَّجُلُ وَاستَسلَمَ ، ونَشِطَ وغَمَّضَ عَينَ نَفسِهِ ومَضى‏ لِسَبيلِهِ .۲

4 / 3

العِلاجُ الأَخلاقِيُ‏

أ - الزُّهد

۲۴۹.الدرّ المنثور عن عبد العزيز بن أبي رواد : بَلَغَنا أنَّ رَجُلاً صَلّى‏ مَعَ النَّبِيِّ صلى اللَّه عليه و آله ، فَلَمَّا انصَرَفَ قالَ النَّبِيُّ صلى اللَّه عليه و آله : هذَا الرَّجُلُ مِن أهلِ الجَنَّةِ .
قالَ عَبدُاللَّهِ بنُ عَمرٍو : فَأَتَيتُهُ فَقُلتُ : يا عَمّاه الضِّيافَةَ ، قالَ : نَعَم ، فَإِذا لَهُ خَيمَةٌ وشاةٌ ونَخلٌ ، فَلَمّا أمسى‏ خَرَجَ مِن خَيمَتِهِ فَاحتَلَبَ العِنزَ وَاجتَنى‏ لي رُطَباً ثُمَّ وَضَعَهُ فَأَكلَتُ مَعَهُ ، فَباتَ نائِماً وبِتُّ قائِماً ، وأصبَحَ مُفطِراً وأصبَحتُ صائِماً ، فَفَعَلَ ذلِكَ ثَلاثَ لَيالٍ .
فَقُلتُ لَهُ : إنَّ رَسولَ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله قالَ فيكَ : إنَّكَ مِن أهلِ الجَنَّةِ ، فَأَخبِرني ما عَمَلُكَ ؟
قالَ : فَائتِ الَّذي أخبَرَكَ حَتّى‏ يُخبِرَكَ بِعَمَلي .
فَأَتَيتُ رَسولَ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله فَقالَ : اِئتِهِ فَمُرهُ أن يُخبِرَكَ . فَقُلتُ : إنَّ رَسولَ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله يَأمُرُكَ أن تُخبِرَني . قالَ : أمَّا الآنَ فَنَعَم .
فَقالَ : لَو كانَتِ الدُّنيا لي فَاُخِذَت مِنّي لَم أحزَن عَلَيها ، ولو اُعطيتُها لَم أفرَح بِها ، وأبيتُ ولَيسَ في قلبي غِلٌّ عَلى‏ أحَدٍ .
قالَ عَبدُاللَّهِ : لكِنّي وَاللَّهِ أقومُ اللَّيلَ وأصومُ النَّهارَ ، ولَو وُهِبَت لي شاةٌ لَفَرِحتُ بِها ولَو ذَهَبَت لَحَزِنتُ عَلَيها ، وَاللَّهِ ، لَقَد فَضَّلَكَ اللَّهُ عَلَينا فَضلاً بَيِّناً .۳

1.الكافي : ج ۳ ص ۱۳۴ ح ۱۰ ، المحاسن : ج ۱ ص ۲۸۰ ح ۵۵۲ ، تفسير العيّاشي : ج ۲ ص ۱۲۴ ح ۳۲ عن عبدالرحيم عن الإمام الباقر عليه السلام ، شرح الأخبار : ج ۳ ص ۴۸۱ ح ۱۳۸۶ عن عبدالرحمن عن الإمام الباقر عليه السلام ، دعائم الإسلام : ج ۱ ص ۷۵ عن الإمام الباقر عليه السلام والثلاثة الأخيرة نحوه ، بحارالأنوار : ج ۶ ص ۱۸۴ ح ۱۷ .

2.معاني الأخبار : ص ۲۹۰ ح ۹ عن أحمد بن الحسن الحسيني ، الاعتقادات للصدوق : ص ۵۶ من دون إسناد إليه عليه السلام نحوه ، بحارالأنوار : ج ۶ ص ۱۵۶ ح ۱۳ .

3.الدرّ المنثور : ج ۸ص ۱۱۴ نقلاً عن الترمذي ، تفسير الآلوسي : ج ۲۸ ص ۵۵ وفيه ذيله من «لو كانت الدنيا لي» .

  • نام منبع :
    الگوي شادي از نگاه قرآن و حديث
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 76453
صفحه از 496
پرینت  ارسال به