307
الگوي شادي از نگاه قرآن و حديث

ر . ك : ص 225 (فصل چهارم : درمان اندوه / درمان اعتقادى / ايمان) .

ب - اعتماد كردن به فضل خدا

قرآن‏

(بگو : [نزول قرآن‏] به فضل خدا و رحمت اوست . پس بايد بدان شادمان باشند كه آن، از هر چه گردآورى مى‏كنند، بهتر است) .

حديث‏

۴۰۱.امام على عليه السلام : خداوند در باره من و يارانم چنين فرو فرستاده است : ( از ميان مؤمنان، مردانى هستند كه بر سر عهدى كه با خدا بستند، صادقانه ايستادند . پس برخى از آنان، [عهد خود را] تا پايان ادا كردند [و به شهادت رسيدند] و گروهى ديگر در انتظار [شهادت‏]اند و [عهد خود را] هرگز تغيير ندادند ) . به خدا سوگند من در انتظارم و [عهد خود را ]هرگز تغيير نداده‏ام ! سپس ما را به فضل و كرم خود ، وعده پاداش داده و فرموده است : ( بگو : به فضل خدا و رحمت اوست . پس بايد بدان شادمان باشند كه آن ، از هر چه گردآورى مى‏كنند، بهتر است ) . اكنون زمان آن فرا رسيده تا براى آنچه بر من رخ داده ، به نعمت پروردگارم شادمان باشم .

۴۰۲.پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله : خداوند عزّ وجلّ فرمود : « ... از ميان بندگان مؤمن من ، كسى هست كه در عبادت من مى‏كوشد و از بستر خود برمى‏خيزد و بالين خوش را رها مى‏سازد و شب‏ها به عبادت من مى‏پردازد و خود را در راه بندگى من، به رنج مى‏افكند ؛ امّا من از روى لطف به او و براى حفظ او ، يكى دو شب، چُرت را بر وى مسلّط مى‏كنم و او مى‏خوابد و صبح برمى‏خيزد و نمازش را مى‏خواند، در حالى كه از خود در خشم است و خويش را سرزنش مى‏كند . اگر رهايش كنم تا همچنان به عبادت من ادامه دهد، دچار خودپسندى مى‏شود و خودپسندى، موجب مى‏شود تا به كارهايش مغرور گردد و بدين سان ، آنچه مايه هلاكت اوست، به وى در مى‏رسد؛ زيرا به اعمال خويش مغرور مى‏گردد و چندان از خود راضى مى‏شود كه گمان مى‏بَرَد از همه عبادت‏پيشگان، برتر است، و در عبادتش مرز تقصير (كوتاهى) را پشت سر گذاشته است . در اين هنگام، از من دور مى‏گردد، در حالى كه خيال مى‏كند در حال نزديك شدن به من است . پس آنها كه براى ثواب من عمل مى‏كنند ، نبايد به اعمالى كه انجام مى‏دهند، تكيه كنند؛ زيرا اگر بسيار بكوشند و خود را به زحمت بيندازند و همه عمر خويش را در عبادت من سپرى سازند، باز حقّ آن را ادا نمى‏كنند و به كُنه بندگى من كه بدان، كرامت من و نعمت‏هاى بهشتى‏ام و برترين درجات در كنار مرا مى‏جويند ، نخواهند رسيد ؛ بلكه بايد به رحمت و بخشايش من اعتماد كنند و به فضل من دل‏شاد باشند و به خوش‏گمان بودن به من اطمينان كنند ؛ زيرا در اين صورت، رحمت من نصيبشان مى‏شود و خشنودى من بدانها مى‏رسد و آمرزش من ، جامه عفوم را بر تنشان مى‏كند . همانا من خداى بخشنده بخشايشگرم و به اين وصف، ناميده شدم» .


الگوي شادي از نگاه قرآن و حديث
306

راجع : ص 224 (الفصل الرابع : علاج الحزن / العلاج الاعتقادي / الإيمان) .

ب - الثِّقَةُ بِفَضلِ اللَّهِ‏

الكتاب‏

(قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذَ لِكَ فَلْيَفْرَحُواْ هُوَ خَيْرٌ مِّمَّا يَجْمَعُونَ) .۱

الحديث‏

۴۰۱.الإمام عليّ عليه السلام: أنزَل اللَّهُ فيَّ وفي أصحابي : (مِّنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُواْ مَا عَهَدُواْ اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُم مَّن قَضَى‏ نَحْبَهُ وَ مِنْهُم مَّن يَنتَظِرُ وَ مَا بَدَّلُواْ تَبْدِيلاً)۲ ، أنَا - وَاللَّهِ - المُنتَظِرُ ما بَدَّلتُ تَبديلاً . ثُمَّ وَعَدَنا بِفَضلِهِ الجَزاءَ فَقالَ : (قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذَ لِكَ فَلْيَفْرَحُواْ هُوَ خَيْرٌ مِّمَّا يَجْمَعُونَ) وقَد آنَ لي فيما نَزَلَ بي أن أفرَحَ بِنِعمَةِ رَبّي .۳

۴۰۲.رسول اللَّه صلى اللَّه عليه و آله : قالَ اللَّهُ عزّ وجلّ : ... إنَّ مِن عِبادِيَ المُؤمِنينَ لَمَن يَجتَهِدُ في عِبادَتي ، فَيَقومُ مِن رُقادِهِ ولَذيذِ وِسادِهِ فَيَتَهَجَّدُ لِيَ اللَّياليَ فَيُتعِبُ نَفسَهُ في عِبادَتي ، فَأَضرِبُهُ بِالنُّعاسِ اللَّيلَةَ وَاللَّيلَتَين نَظَراً مِنّي لَهُ وإبقاءً عَلَيهِ ، فَيَنامُ حَتّى‏ يُصبِحَ فَيَقومُ وهُوَ ماقِتٌ لِنَفسِهِ زارِئٌ‏۴ عَلَيها ، ولَو اُخَلّي بَينَهُ وبَينَ ما يُريدُ مِن عِبادَتي لَدَخَلَهُ العُجبُ مِن ذلِكَ ، فَيُصَيِّرُهُ العُجبُ إلَى الفِتنَةِ بِأَعمالِهِ ، فَيَأتيهِ مِن ذلِكَ ما فيهِ هَلاكُهُ ؛ لِعُجبِهِ بِأَعمالِهِ ورِضاهُ عَن نَفسِهِ ، حَتّى‏ يَظُنَّ أنَّهُ قَد فاقَ العابِدينَ وجازَ في عِبادَتِهِ حَدَّ التَّقصيرِ ، فَيَتَباعَدَ مِنّي عِندَ ذلِكَ وهُوَ يَظُنُّ أنَّهُ يَتَقَرَّبُ إلَيَّ .
فَلا يَتَّكِلُ العامِلونَ عَلى‏ أعمالِهِمُ الَّتي يَعمَلونَها لِثَوابي ، فَإِنَّهُم لَوِ اجتَهَدوا وأتعَبوا أنفُسَهُم وأفنَوا أعمارَهُم في عِبادَتي كانوا مُقَصِّرينَ غَيرَ بالِغينَ في عِبادَتِهِم كُنهَ عِبادَتي ، فيما يَطلُبونَ عِندي مِن كَرامَتي وَالنّعيمِ في جَنّاتي ورَفيعِ دَرَجاتِيَ العُلى‏ في جِواري ، ولكِن فَبِرَحمَتي فَليَثِقوا ، وبِفَضلي فَليَفرَحوا ، وإلى‏ حُسنِ الظَّنِّ بي فَليَطمَئِنّوا ، فَإِنَّ رَحمَتي عِندَ ذلِكَ تَدارَكَهُم، ومِنّي يَبلُغُهُم رِضواني، ومَغفِرَتي تَلبَسُهُم عَفوي، فَإِنّي أنَا اللَّهُ الرَّحمنُ الرَّحيمُ ، وبِذلِكَ تَسَمَّيتُ .۵

1.يونس : ۵۸ .

2.الأحزاب : ۲۳ .

3.دعائم الإسلام : ج ۲ ص ۳۵۴ ح ۱۲۹۷ عن الإمام زين العابدين والإمام الباقر عليهما السلام .

4.الإزدراءُ : الاحتقار والانتقاص والعيب (النهاية : ج ۲ ص ۳۰۲ «زرا») .

5.الكافي : ج ۲ ص ۶۰ ح ۴ عن أبي عبيدة الحذّاء عن الإمام الباقر عليه السلام ، مشكاة الأنوار : ص ۵۳۹ ح ۱۸۱۳ عن الإمام الباقر عليه السلام عنه صلى اللَّه عليه و آله ، فقه الرضا : ص ۳۸۷ كلاهما نحوه ، بحارالأنوار :ج ۷۲ ص ۳۲۸ ح ۱۱ .

  • نام منبع :
    الگوي شادي از نگاه قرآن و حديث
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 76417
صفحه از 496
پرینت  ارسال به