63
الگوي شادي از نگاه قرآن و حديث

غصّه است .۱
البته از نظر اسلام ، اشتغال به هر كارى ، موجب زدودن غم و پديد آمدن شادى نيست ؛ بلكه تنها كارهاى مفيد و سازنده مى‏تواند آرامش‏آور باشد .

2 - 4 - 2 . اجتناب از كارهاى ناروا

پيش‏تر گذشت كه انواع كارهاى زشت و ناروا ، به دليل اين كه با فطرت و سرشت آدمى سازگار نيستند ، موجب اضطراب و نگرانى روانى مى‏شوند . بنا بر اين ، به منظور درمان نگرانى‏ها در كنار اشتغال به كارهاى مفيد و سازنده ، اجتناب از كارهاى ناروا نيز ضرورى است كه در نصوص اسلامى از آن به عنوان «تقوا» ياد مى‏شود . قرآن كريم تأكيد مى‏فرمايد كه (وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجَاً) ؛۲ يعنى در زندگى افراد باتقوا ، بن‏بست وجود ندارد و خداوند سبحان ، همه گره‏هاى كور زندگى انسان‏هاى باتقوا را باز مى‏كند و نگرانى‏هاى آنان را برطرف مى‏نمايد :
مَنِ اتَّقَى اللَّهَ سُبحانَهُ جَعَلَ لَهُ مِن كُلِّ هَمٍّ فَرَجاً ، ومِن كُلِّ ضيقٍ مَخرَجاً .۳
هر كس تقواى الهى پيشه كند ، خداوند براى او از هر غمى گشايشى و در هر تنگنا راه برون‏رفتى قرار مى‏دهد .

2 - 4 - 3 . انجام دادن انواع كارهاى نيكو

كارهاى نيكو ، به عكس كارهاى زشت و ناروا ، به دليل اين كه با فطرت انسان هماهنگ اند ، نه تنها فشارهاى روانىِ غم و غصّه را كاهش مى‏دهند و در مواردى ، از بين مى‏برند ، بلكه موجب شادى و آرامش و آسايش روحى مى‏گردند . توضيح

1.ر . ك : ص ۱۸۵ (آسيب‏هاى عملى / فرصت‏سوزى) .

2.طلاق : آيه ۲ .

3.ر.ك: ص ۲۵۰ ح ۲۹۳ .


الگوي شادي از نگاه قرآن و حديث
62

نهفته است. بر اساس منابع اسلامى ، امورى همچون : زهد، رضا، قناعت و حُسن ظن ، از عناصر اخلاقىِ اين درمان اند كه توضيح آنها ، در تبيين عوامل شادى خواهند آمد .۱

2 - 4 . درمان‏هاى عملى‏

مقصود از درمان‏هاى عملى ، اقداماتى اند كه بر اساس آموزه‏هاى اسلامى ، در كاهش نگرانى‏ها و از بين بردن غم و غصه‏هاى بيهوده ، نقش دارند ، هر چند ، چگونگىِ رابطه برخى از اين امور با درمان نگرانى‏ها براى ما روشن نيست . اين اقدامات عبارت اند از :

2 - 4 - 1 . اشتغال به كار

از نظر روان‏شناسان ، اشتغال به كار ، يكى از بهترين داروهاى مسكّنى است كه تاكنون براى بيماران اعصابْ شناخته شده است .
جان كوپر بويز در كتاب فنّ فراموش كردن ناملايمات مى‏نويسد : «وقتى كسى در كار خود غرق مى‏شود ، نوعى راحتى و يك آرامش دقيق درونى و يك نوع رخوتِ شادى‏آور ، اعصاب او را تسكين مى‏بخشد» .۲
شايان ذكر است كه قرن‏ها پيش از آن كه روانشناسان ، باتجربه به اين واقعيت دست يابند ، در منابع اسلامى اين مطلب به روشنى بيان شده است .
برپايه احاديث اسلامى ، نقشِ كار در تأمين آرامش روانى ، تا اندازه‏اى است كه سستى و كوتاهى در كار ، نگرانى‏آفرين ، و از دست دادن فرصت ، موجب غم و

1.ر . ك : ص ۸۱ (به كار بستن عوامل شادى‏آفرين) .

2.ر . ك : آيين زندگى : ص ۶۷ . براى توضيح بيشتر در اين زمينه ، ر . ك : بخش ششم ، فصل ششم (چگونه نگرانى را از ذهن خود بيرون كنيم) .

  • نام منبع :
    الگوي شادي از نگاه قرآن و حديث
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 75290
صفحه از 496
پرینت  ارسال به