مى تواند مدّعى عدالت گسترى باشد كه عدالت را با تأويل و توجيه، به مسلخ نبرد و عدالت را به پاى مصلحت، قربانى نكند.
در نظام علوى و در آموزه هاى آن «عدالت مجسّم»، هيچ مصلحتى بالاتر از مصلحت اقامه عدل نيست. حكومتى مى تواند مقتداى خود را على عليه السلام معرّفى كند و رهرو على عليه السلام باشد كه با مقدّم داشتن عدالت بر مصلحت و پاى فشردن بر اجراى عدالت، على رغم جوسازى ها و غوغاسالارى ها، آهنگ حكومت جاودانه بر دل ها را داشته باشد، نه با ترجيح مصالح بى بنياد، قصد حاكميت زودگذر بر «تن»ها را.

2 . پاسدارى از حقوق مردم

عوامل روانى حمايت مردم از حكومت ها، به تعداد نيازهاى گوناگون معنوى آنان است. يكى از مهم ترين عوامل حمايت هاى مردمى، پاس داشتن حقوق مردم توسط حكومت است.
يكى از چيزهايى كه رضايت عمومْ بدان بستگى دارد ، اين است كه : حكومت ، با چه ديده اى به توده مردم و به خودش نگاه مى كند؟ با اين چشم كه آنها برده و مملوك اند ، و او خود ، مالك و صاحب اختيار است؟ ويا با اين چشم كه آنها صاحب حقّ اند و او خود ، تنها وكيل و امين و نماينده است؟ در صورت اوّل ، هر خدمتى انجام دهد ، از نوع تيمارى است كه مالك يك حيوان ، براى حيوان خويش انجام مى دهد ، و در صورت دوم ، از نوع خدمتى است كه يك امين صالحْ انجام مى دهد . اعتراف حكومت به حقوق واقعى مردم و احتراز از هر نوع عملى كه مشعر بر نفى حاكميت آنها باشد ، از شرايط اوّليه جلب رضا و اطمينان آنان است . ^۱
استاد شهيد مطهرى رحمه الله در تحليلى عالمانه، يكى از علل عمده گرايش به مادّيگرى را در قرون جديد، اين انديشه خطرناك و گمراه كننده مى داند كه مسئوليت در برابر

امور بيت المال، براى بازگويى مسائل شخصى خدمت على عليه السلام رسيدند و ايشان، چراغ بيت المال را خاموش كرد و فرمود تا از خانه اش چراغى ديگر بياورند و حاضر نشد حتى دقايقى از پرتو نور چراغى كه از درآمدهاى عمومى بود، براى مسائل شخصى بهره گيرد، در همين راستاست. ^۱

چهار ـ سياست هاى اجتماعى

در مسائل اجتماعى نيز حكومت على عليه السلام پايه ها، شيوه ها و مواضع اصولى و استوارى دارد. متونى كه ابعاد سياست هاى اجتماعى ايشان را گزارش مى كند، شايان توجّه و تأمّل است. بر پايه آن متون، اصول سياست هاى اجتماعى امام را چنين مى توان گزارش كرد:

1 . عدالت اجتماعى

عدالت، محورى ترين، استوارترين، بنيادى ترين و شامل ترين مسئله سياست و حكومت علوى است. نام مقدس امام على عليه السلام ، آن چنان با عدالت در آميخته كه على، عدالت را تداعى مى كند و عدالت، على را. عدالت، آميزه هماره زندگى على عليه السلام بود و او در راه اجراى عدالت و گسترش قسط، شهد شهادت نوشيد.
تأكيد بر اين نكته، از آن روست كه بگوييم و تأكيد كنيم كه حكومتى مى تواند ادّعا كند از حكومت على عليه السلام الگو گرفته و سنّت شناسانه بر سيره آن بزرگوارْ اقتدا مى كند كه سردمداران آن، به عدالتْ بيش از هر چيز، اهميّت دهند و براى گسترش عدل و توسعه قسط و همه گير ساختن داد، از هيچ كوششى دريغ نورزند؛ نه در بيان و كلام ـ كه امروز سرفصل شعار بسيارى از مدّعيان است ـ ؛ بلكه در عمل، كردار و تعامل با مردم و در تمام لايه هاى اجتماع، كه همچون كيميا ناياب است. حكومتى