پژوهشى در باره نزول دفعى و تدريجى قرآن كريم ۱
نزول، مصدر از مادّه «ن ز ل» ، در لغت به معناى پايين آمدن چيزى (مادى يا معنوى) است كه رتبه واقعى آن، بالاست . ۲ مراد از «نزول قرآن» در اصطلاح، فرود آمدن قرآن كريم از سوى خداى متعال بر پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله است. اين موضوع از سرفصلهاى علوم قرآنى است و مباحث پردامنهاى را در اين رشته علمى به خود اختصاص داده است.
از مسائل مهمّ نزول قرآن، چگونگى آن است. اختلافى نيست كه قرآن كريم به تدريج و در اوضاع و مناسبتهاى گوناگون بر پيامبر صلى اللَّه عليه و آله نازل شده است؛ اما در اين كه به صورت دفعى و يكباره نيز نازل شده باشد، ميان قرآنپژوهان اختلاف است. در اين باره آراى متعددى ارائه شده كه دو نظريه زير مهمترين آنهاست:
1. نزول تدريجى و نزول دفعى
قرآن، دو نزول دارد: يكى «تدريجى» كه در 27 رجب آغاز شده و در طول مدت رسالت ادامه يافته تا به كمال رسيده است؛ ۳ديگرى «دفعى» كه بنا بر آن، قرآن در شب قدر ماه رمضانِ نخستين سال بعثت، به يكباره بر پيامبر صلى اللَّه عليه و آله نازل شده است.
1.اين پژوهش ، به وسيله فاضل گرامى جناب آقاى ابراهيم احمديان ، انجام شده است .
2.التحقيق فى كلمات القرآن الكريم : ج۱۲ ص۷۸؛ مفردات ألفاظ القرآن : ج۱ ص۷۹۹.
3.بحار الأنوار : ج۱۸ ص۲۵۳.
