پژوهشى در باره نزول دفعى و تدريجى قرآن كريم - صفحه 2

شيخ صدوق، ۱ فيض كاشانى، ۲ علامه مجلسى، ۳ ابوعبد اللَّه زنجانى، ۴ محمّد جواد بلاغى، ۵ علامه طباطبايى ۶ و بسيارى از علماى اهل سنّت، ۷ اين ديدگاه را باور دارند. طرفداران اين ديدگاه، براى اثبات نزول دفعى، ادلّه و شواهدى آورده‏اند كه مهم‏ترين آنها عبارت اند از:

الف - آيات قرآنى‏

به تصريح برخى آيات، قرآن در شب قدر ماه رمضان نازل شده است. از آنجا كه نزول تدريجى قرآن در شب‏ها و روزهاى ديگر، واقعيتى تاريخى و انكارناپذير است، مراد از نزول ياد شده در اين آيات، بايد غير از نزول تدريجى باشد. ظاهر آيات نيز از نزول كلّ قرآن حكايت دارد، نه بخشى از آن. اين آيات عبارت‏اند از:
يك. آيه 185 بقره كه در بزرگداشت ماه رمضان اعلام مى‏كند قرآن در اين ماه نازل شده است: (شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِى أُنزِلَ فِيهِ الْقُرْءَانُ ؛ ماه رمضان كه قرآن در آن فرو فرستاده شده است). افزون بر آنچه گفته شد، گواه ديگر بر مدّعا اين است كه هدف آيه، ذكر خصوصيتى ارزشمند براى ماه رمضان و بزرگداشت اين ماه است . بدين روى بايد نزول همه قرآن (دفعى) مراد باشد؛ زيرا نزول تدريجى آيات و سور قرآن در بسيارى از ماه‏هاى ديگر روى داده و هيچ خصوصيتى براى ماه رمضان ثابت نمى‏كند تا بزرگداشتى براى آن باشد.

1.ر.ك: بحار الأنوار : ج‏۱۸ ص‏۲۵۰ - ۲۵۱ .

2.ر. ك: تفسير الصافى : ج‏۱ ص‏۶۴.

3.ر.ك: بحار الأنوار : ج‏۱۸ ص‏۲۵۳ - ۲۵۴ .

4.ر.ك: تاريخ القرآن، زنجانى : ص‏۳۸ - ۳۹.

5.آلاء الرحمن فى تفسير القرآن : ج‏۱ ص‏۱۶۰.

6.الميزان فى تفسير القرآن : ج‏۲ ص‏۱۵ - ۱۸.

7.ر. ك: البرهان فى علوم القرآن : ج‏۱ ص‏۲۲۸؛ الإتقان فى علوم القرآن : ج‏۱ ص‏۱۱۷ - ۱۲۳؛ روح المعانى : ج‏۳۰ ص‏۱۸۹.

صفحه از 15