اهميّت دهد . اسلام ، شناخت خويشان پيامبر صلى الله عليه و آله يعنى افراد هاشمى قرشى را لازم شمرده است ؛ زيرا شناخت اينان در درستى ايمان دخيل است ، همان طورى كه ابن حزم ^۱ و قلقشندى ^۲ و ديگران نيز به اين موضوع اشاره كرده اند .
همان طورى كه اسلام در مورد امامت ، نسب را معتبر دانسته و قرشى بودن را لازم مى شمارد و اين خود يكى از شرايط درستى امامت در نزد توده مسلمانان است ـ جز اندكى كه مخالفت آنها قابل توجّه نيست ـ همان طورى كه شافعى ، ماوردى ، ابن فراء حنبلى ^۳ ، ابن حزم ^۴ ، قلقشندى ^۵ و ديگران نيز بر اين عقيده اند .
همچنين اسلام ، شناختن خويشاوندان پيامبر صلى الله عليه و آله را به خاطر ضرورت دوستى آنها لازم دانسته و مطابق نصّ قرآن مجيد واجب شمرده شده ، و آن را مزد تبليغ رسالت قرار داده و فرموده است:
امّت را بگو كه من مزد رسالت نمى خواهم جز محبّت به خويشاوندان .^۶
اسلام ، احكام ديگرى را نيز بر شناخت نسب ايشان مترتّب كرده است ، مانند حرام بودن صدقه واجب بر ايشان ، و وجوب دادن خمس به آنها ، و اين علاوه بر آن چيزهايى است كه در ساير ابواب فقه مانند نكاح ، ميراث ، آزاد كردن برده ، ديات و وقف كه به شناخت نَسب ايشان مربوط مى شود آمده است .
در بسيارى از كتابهاى فقهى اسلام ، يك محقق ، احكام مخصوصى را مى يابد كه پاره اى از آنها به هاشميان و يا فاطميان مربوط مى شود كه دليلى است بر اهميّت اصل و نسب .
اين گونه است كه اهميّت نسب شناسى و لزوم شناخت انساب ، بويژه شناخت سلسله نسب نبوى ، به نظر ضرورى مى رسد؛ زيرا براى افراد سادات اين سلسله امتيازات ويژه اى است كه اسلام ايشان را به آن امتيازات آراسته و از ايشان پاسدارى

و در مورد دومى خبر مى دهد كه دفاع اقوام و خويشانش پشتوانه او شدند تا آنجا كه دشمنان او ترسيدند و به او گفتند:
اگر ملاحظه طايفه تو نبود ، تو را سنگسار مى كرديم .^۱
آنچه از شرح حال فرقه هاى قديم و اخبار پيشينيان به دست مى آيد آن است كه اهميّت دادن به اصل و نسب تنها از ويژگيهاى عرب نيست ، بلكه امّتهاى ديگر نيز نسب خود را حفظ كرده اند و نظر به عنايتى كه به نوزادان و مواليد خود داشته اند و نيز به خاطر بقاى عزّت و مجد خويش فرزندان خود را بر آن داشته اند كه اصل و نسب خويش را حفظ و حراست كنند .
امير شكيب ارسلان نقل كرده است:
ملت بزرگ چين ، بيش از همه ملّتها در حفظ نسبها مى كوشند ، تا آنجا كه نام پدران و نياكان خود را بر بدن خويش مى نويسند . به اين ترتيب يك نفر ، بستگان اصلى خود را تا هزار سال و بيشتر مى شناسد . و همچنين فرانسويها در قرون وسطا و قرون اخير توجه خاصى به فاميل داشته اند ، و اداره هاى ويژه اى كار ثبت و ضبط و ارتباط اوّل و آخر آنها را با يكديگر بر عهده دارند . ^۲
ابن طقطقى در كتاب خود درباره رجال قرن هفتم مى نويسد:
و اما اهل كتاب از يهود و نصارا تا حدّى انساب خود را ضبط كرده اند . شنيدم كه نصاراى بغداد شجره نامه اى داشته اند كه مشتمل بر خانواده ها و فاميلهاى نصرانى بوده است ، و اين امتها هر چند كه به انساب خود تا حدّى توجّه كرده ، و در حدّ ممكن مفاخر خود را ضبط كرده اند ، با اين همه به درجه ملّت عرب كه اين فنّ در ميان آنها رواج كامل داشته و همگانى است ، نمى رسند . ^۳
اسلام از همان ابتدا ، بر حفظ نسبها و صله ارحام تأكيد ورزيد ، و بسيارى از احكام خود را بر آن مبتنى كرد ، تا يك فرد مسلمان در حدّ نياز شرعى خود به حفظ آنها