جغرافياى تاريخى توابع رى

سرزمين تاريخى رى داراى روستاها و قصبات و شهرهاى متعددى بوده و از قضا نام تعداد زيادى از آن ها در متون كهن آمده است و اين به علّت موقعيت ممتاز رى به ويژه مركزيت ارتباطى آن است كه در حوادث مهم نام اين نواحى ثبت شده است. مرحوم دكتر كريمان حدود 240 تا از اين نواحى را بر شمرده است. كه تعدادى از آن ها تكرارى است. و در صورت حذف مكررات هم شمارشان قابل توجه است. ^۱ و تحقيق و بررسى اجمالى جغرافياى تاريخى اين نواحى نوشتار مستقلى را مى طلبد، حتى تبيين حدود و دايره تقسيماتى برخى از نواحى و قرى و مزارع فعلى شهرستان رى كه در متون كهن و شرح موقوفات ذكر شده نيازمند تحقيق است. از اين روى در پايان اين بخش فقط به ذكر اسامى توابع پيشين و فعلى تاريخى رى بسنده مى شود. امّا از ميان آن نواحى به ضرورت، به جغرافياى تاريخى فشاپويه يكى از بخش هاى شهرستان رى در زمان معاصر پرداخته مى شود.
بخش فشاپويه يكى از بخش هاى سه گانه فعلى شهرستان رى است. اين بخش از بخش هاى قديمى رى است كه در ادوار مختلف جزو رى باقى مانده است. ابن حوقل با نام «بشاويه» از آن ياد كرده است. ^۲ در مسالك و ممالك
استخرى هم با نام «بسا» ياد شده است. ^۳ در منتقلة الطالبية از منابع قرن پنجم آمده است:
فشافويه از رُستاق رى است. ^۴
ياقوت هم در شمار رساتيق مشهور رى از بشاويه نام مى برد. ^۵ مستوفى هم براى ولايت رى چهار ناحيه ذكر مى كند يكى از آن ها را فشاپويه ذكر مى كند و مى نويسد:
سيوم ناحيت «فشابويه» است و در او سى پاره ديه است. كوشك و علياباد و كيلين و جرم و قوچ آغاز معظم قراى آنجاست. ^۶
احمد امين رازى هم فشاپويه را يكى از بلوك هاى رى نوشته است. ^۷ در تقسيمات كشورى اواخر دوره قاجار واوايل پهلوى، فشاپويه يكى از بلوكات ولايت تهران آمده است. ^۸ در تقسيمات كشورى پس از سال 1316ش فشاپويه يكى از دهستان هاى بخش رى و سپس به عنوان يكى از بخش هاى شهرستان رى محسوب شده است. ^۹ و هم اينك هم اين بخش وسيع ترين بخش شهرستان رى است.
كلين: در فرهنگ جغرافيايى ايران به سال 1328ش آمده است: روستاى كلين جزو دهستان فشافويه بخش مركزى رى شهرستان تهران، 38 كيلومترى جنوب باختر شهر رى و 5 كيلومترى خاور راه شوسه قم واقع است. ^۱۰ ارتفاع كلين از سطح دريا بالغ بر 935 متر و طول جغرافيايى آن َ18 و ْ51 و عرض جغرافياييش َ20 و ْ35 است. ^۱۱ در شناسنامه آبادى هاى كشور، روستاى كلين در شمار روستاهاى بخش فشاپويه رى ذكر شده است و جمعيّت آن مطابق آمار 1375 ش، 490 نفر نوشته شده است. ^۱۲ نام كلين در برخى از متون قديمى آمده است. از جمله فيروزآبادى هم در كتابش قاموس المحيط نوشته است: كلين يكى از روستاهاى رى است كه محمد بن يعقوب كلينى از فقهاى شيعه از آنجاست. ^۱۳
در دوره قاجار در سفرنامه ناصرالدين شاه از كهريزك مركز بخش كهريزك فعلى و حسن آباد مركز بخش فشاپويه و روستاى قلعه محمدعلى خان از اين بخش نام برده شده است. ^۱۴ در فرهنگ جغرافيايى آبادى هاى كشور (تهران) آمده است: از قرارى كه نقل كرده اند مكان فعلى كهريزك در قديم محل جمع آورى كاه بوده و به همين دليل به كاه ريزك نامگذارى گرديده و به مرور زمان كاه ريزك و بر اثر كثرت استعمال به كهريزك تبديل شده است. ^۱۵