نويسنده مقاله ، اين عناوين را بر اساس نسخه هاى موجود در كتابخانه هاى سوريه تنظيم نموده است و البته خود تصريح مى كند كه از اين كتب و رساله ها در كتب مأخذ ، ذكرى به ميان نيامده است. ۱
بررسى لغزشها
در منابع ياد شده ، پاره اى از لغزشها وجود دارد كه اشاره به آنها ، در تحرير مسئله و روشن شدن موضوع بحث ، دخيل است . از اين رو ، نخست به برخى از آن لغزشها اشاره مى شود و سپس به تحرير مسئله و موضوع اين مقاله مى پردازيم.
1 . در كتاب أعيان الشيعة ، گاه ميان مؤلفات ائمه و گردآورى هاى ديگران از سخنان ايشان ، خلط شده است . مثلاً در ذيل : «مؤلفات علي بن الحسين» از الصحيفة الثالثة تا الصحيفة الخامسة نام مى برد و تصريح دارد كه گردآورنده آنها چه كسانى بوده اند. ۲
البته ايشان در مواردى نيز به تفكيك اين دو نوع تصريح دارد . مثلاً برى مؤلفات امير مؤمنان دو عنوان آورده است : «مؤلفات أمير المؤمنين» ، «الكتب المجموعة من كلامه». ۳
2 . در كتاب أعيان الشيعة ، تدوين السنة الشريفة والمعجم المفهرس لألفاظ بحارالأنوار ، مواردى با عنوان هاى : نسخة ، كتاب ومسائل ، به صورت مكرّر درباره يك امام آمده است، با آنكه به ظن قوى اينها تداخل دارند و نبايد آنها را عناوين مستقل تلقّى كرد . در اين باره ، علامه امين در أعيان الشيعة چنين احتمالى را مطرح ساخته است:
و هناك كتب مروية عن الصادق عليه السلام جمعها أصحابه مما رووه عنه، فيصح بهذا الاعتبار نسبتها إليه؛ لأن الإملاء أحد طرق التأليف ، وقد ذكر خمسة منها النجاشي، وذكر سنده إليها، ويحتمل تداخلها مع بعض ما تقدم. ۴
1.همان ، ص ۱۵۲ .
2.أعيان الشيعة ، ج ۱ ، ص ۶۳۸ .
3.همان ، ص ۵۳۹ .
4.همان ، ص۶۶۸ .
