عنوان «ختم قرآن» از صدر اسلام براى مسلمانان آشنا بوده است و پيامبر صلى اللَّه عليه و آله، امامان اهل بيت و صحابه در باره چگونگى، زمان، روش و ثواب ختم قرآن كريم سخن گفته‏اند .^۱ شايد تعبير «مجلس ختم» كه براى درگذشتگان برگزار مى‏شود از همين «ختم قرآن» گرفته شده باشد؛ زيرا مرسوم است كه در چنين مجلسى يك يا چند بار، قرآن را ختم مى‏كنند.

بركات ختم قرآن‏

در روايات اهل بيت عليهم السلام تأكيد فراوانى بر فضيلت ختم قرآن شده و در شمارى از آنها، ثواب‏ها و بركات بسيارى براى ختم قرآن بيان شده است كه برخى مقيد به زمان‏هاى خاص مانند ماه مبارك رمضان‏^۲ يا مكان‏هاى خاص مانند مكه مكرمه اند^۳ و برخى مطلق؛ مانند اجابت دعا .^۴
از مشهورترين روايات در باره بركات ختم قرآن ، روايتى است از پيامبر اكرم صلى اللَّه عليه و آله كه بنا بر آن، هر كس قرآن را ختم كند، گويى نبوّت ، ميان دو پهلوى او [كنايه از جان او] جاى گرفته است، جز اين كه به او وحى نمى‏شود:
مَن خَتَمَ القُرآنَ فَكَأَنَّما اُدرِجَتِ النُّبُوَّةُ بَينَ جَنبَيهِ ، ولكِنَّهُ لا يوحى‏ إلَيهِ .^۵
كسى كه قرآن را ختم كند ، چنان است كه نبوّت در ميان دو پهلويش قرار داده شده باشد ، جز آن كه به او وحى نمى‏شود.

مدّت ختم قرآن‏

در اين كه همه قرآن بايد در چند ساعت، روز يا ماه قرائت شود تا عنوان «ختم