اين كاربرد را هميشگى دانسته، نه غالبى. ۱ راغب، تصريح مىكند كه در آيات : (إِنَّآ أَنزَلْنَهُ فِى لَيْلَةٍ مُّبَرَكَةٍ ؛۲ما آن را در شبى فرخنده فرو فرستاديم) و (شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِى أُنزِلَ فِيهِ الْقُرْءَانُ ؛۳ماه رمضان كه در آن قرآن فرو فرستاده شده است) و (إِنَّآ أَنزَلْنَهُ فِى لَيْلَةِ الْقَدْرِ ؛۴ما آن را در شب قدر فرو فرستاديم) ، تعبير «انزال» آمده و نه «تنزيل»؛ زيرا بر اساس روايات، قرآن، يكباره به آسمان دنيا و سپس به تدريج بر پيامبر صلى اللَّه عليه و آله نازل شده است. تفاوت ميان انزال و تنزيل را قرآنپژوهان و لغويانى ديگر همانند: زمخشرى، ۵ابوالبقاء، ۶ طبْرِسى، ۷ زركشى ۸ و علامه طباطبايى ۹پذيرفتهاند. علامه طباطبايى از اين رأى، همراه ديگر شواهد، براى اثبات نزول دفعى حقيقت قرآن بر قلب پيامبر صلى اللَّه عليه و آله در شب قدر، سود جسته است. ۱۰
سه. بنا بر روايات، جبرئيل عليه السلام در روزى كه پيامبر صلى اللَّه عليه و آله مبعوث شد، وضو و نماز را به او آموخت و پيامبر صلى اللَّه عليه و آله در همان روز، نماز گزارد. ۱۱ از سويى ديگر، از پيامبر، نقل است كه نماز بدون فاتحة الكتاب، روا نيست. ۱۲ هيچ روايتى نيز در دست نيست كه از اقامه نمازى بدون سوره حمد در اسلام گزارش كرده باشد. از جمع اين روايات بر مىآيد كه سوره حمد در ماه رجب نخستين سال بعثت نازل شده است. اين را نيز
1.تفسير الفخر الرازى : ج۲ ص۱۱۶ و ج۵ ص۹۵.
2.دخان : آيه ۳.
3.بقره : آيه ۱۸۵.
4.قدر : آيه ۱.
5.الكشاف : ج۱ ص۳۳۶.
6.الكليات : ص۱۹۶.
7.مجمع البيان : ج۱۰ ص۷۸۶.
8.البرهان فى علوم القرآن : ج۱ ص۲۲۸.
9.الميزان فى تفسير القرآن : ج۲ ص۱۵.
10.الميزان فى تفسير القرآن : ج۲ ص۱۵ و ۱۸.
11.بحار الأنوار : ج۱۸ ص۱۹۴.
12.جامع الأحاديث : ج۵ ص۳۲۲.