هديه ازدواج

پرسش :

آیا هدیه برای ازدواج، سفارش شده است؟



پاسخ :

اندك بودن مَهر السنّه و تأكيد پيشوايان دين بر آسانگيرى در تعيين مهريّه ، عمدتا به خاطر رفع موانع ازدواج و ترغيب به ايجاد رابطه زناشويى ميان جوانان امّت اسلامى است ؛ امّا اين ، به هيچ روى ، به معناى ناپسند بودن تبادل هديه ميان دو همسر يا خانواده هاى آنها نيست . هر يك از دو سوى رابطه و خويشاوندان آنها مى توانند براى تحكيم بيشتر ازدواج ، هديه هايى ارزان يا گران قيمت ، به ديگر سو بدهند .

پيشوايان دينى ما ، در كنار عمل به سنّت نبوى در مَهر و تأكيد بر فراتر نرفتن از آن ، گاه هديه هاى پرارزشى را به همسران خود بخشيده اند و نام آن را نه مهر ، بلكه «نِحله (هديه)» نهاده اند .[۱]آنان گاه هديه هايى به صورت مزرعه ، باغ و ... را به خانواده هايى نوپا مى بخشيدند و قصدشان ، بى نياز كردن آنان از تكيه بر ديگران بوده است .[۲]البتّه از اين نمونه ها ، در گزارش تاريخ ، فراوان نيست ، به گونه اى كه مى توان هر يك را ويژه حالتى خاص و برآمده از فضا و موقعيت ويژه آن ازدواج دانست ؛ ولى شايان توجّه ، آن است كه در هيچ يك از اين گزارش ها ، سخنى از درخواست قبلى دختر يا خانواده او به ميان نيامده است و هيچ ارتباطى ميان آن و مهريّه (صَداق) وجود ندارد .

به طور كلّى ، گزارش هاى فراوان در سراسر كتب حديثى و فقهى ، ترديدى بر جا نمى نهند كه مَهر اندك و سبُك ، پسنديده و مورد سفارش اسلام است ؛ ولى اين ، مانع از آن نيست كه مسلمانان براى استوار كردن پيوند ازدواج ، هديه هايى را به همسران خود يا به ديگر نزديكانى كه تازه ازدواج كرده اند ، نثار كنند .

مهر و تعيين مقدار آن ، پيش از ازدواج است و از اين رو ، بايد آن را اندك و آسان گرفت تا ازدواج ، رونق بگيرد و نِحله (بخشش) ، مربوط به پس از عقد ازدواج يا پيش از برقرارى زندگى مشترك است ، تا دل همسران به هم نزديك تر گردد و پيوند نورُسته ، قوّت يابد .


[۱]در گزارش ازدواج امام جواد عليه السلام با دختر مأمون آمده است كه ايشان مَهر را همان مهر السنّه قرار داد و صد هزار درهم نيز به عنوان نحله به همسرش بخشيد (كتاب من لا يحضره الفقيه : ج ۳ ص ۳۹۸) .

[۲]امام حسين عليه السلام پس از ردّ خواستگارى يزيد از امّ كلثوم دختر عبد اللّه  بن جعفر ، او را به عقد پسرعمويش ، قاسم بن محمّد بن جعفر ، در آورد و براى رويارويى با پيشنهاد اعطاى كمك مالى يزيد به اين خانواده ، مزرعه حاصلخيز خود را در وادى عقيق ، به آن دو بخشيد (ر . ك : تاريخ دمشق : ج ۵۷ ص ۲۴۵ ، الكامل ، مُبرَّد : ج ۳ ص ۱۱۲۹) .



بخش پاسخ گویی پایگاه حدیث نت