کارکردهاي نقل روايات اهل‌سنّت در منابع شيعي با تکيه بر روايات تفسيري
حميد باقري ۱
دکتر محمدکاظم رحمان‌ستايش ۲
چکيده
راويان و محدّثان شيعه و اهل سنت، گستره فراواني از سخنان نبوي( را به نقل از راويان هم‌مسلک و مورد اعتماد خود در منابع حديثي گرد آوردند. جواز و امکان نقل روايات اهل سنت از عصر ائمه علیهم السلام مورد سؤال راويان شيعه بوده است؛ چنان كه اين پرسش خود را بر امامان عرضه داشته‌اند. در پاسخ به اين پرسش، وجود روايات صحيح منقول از پيامبر صلی الله علیه و آله مورد تأييد ائمه معصوم( قرار گرفته است. شيوه انديشمندان و مفسّران شيعي نيز نشان از مراجعه به منابع روايي اهل‌سنّت دارد. مفسّران شيعي در حوزه‌هاي مختلف مرتبط با آيات قرآن به نقل احاديث اهل‌سنّت پرداخته و در تبيين مفاهيم آيات سود جسته‌اند. مراجعه به روايات تفسيري اهل‌سنّت کارکردها و فوايد متعددي را به دنبال دارد که از آن جمله مي‌توان به اصالت بخشي و افزايش اعتبار و جبران ضعف روايات شيعه، بازيابي روايات ائمه اطهار، تأييد ديدگاه‌هاي شيعي، نقل مناقب اهل‌بيت، تبيين جهات معنايي روايات شيعي، فهم بهتر آيات و حل تعارض ميان اخبار اشاره کرد.
کليد واژه‌ها: روايات اهل سنت، جواز نقل، روايات تفسيري، فوايد نقل.
درآمد
از ديرباز دانشمندان مسلمان در تفسير و کشف معاني از آيات قرآن و فهم مقصود آنها، به توضيحات پيامبر صلی الله علیه و آله و ائمه اطهار درباره آيات استناد مي‌جستند. قرآن خود، ضمن آياتي، پيامبر صلی الله علیه و آله را به تبيين آيات الهي مأمور ساخته است. ۳
ديدگاه و روش مفسّران قرآن در رويارويي با روايات و بهره‌گيري از آنها مختلف است. در مقابل مفسّران باورمند به استقلال قرآن در تبيين آيات خود، ۴ برخي معتقدند که قرآن بدون حديث، پيام مثبت و
1.دانشجوي دکتري علوم قرآن و حديث دانشگاه تهران.
2.( استاديار دانشگاه قم.
3.. سوره نحل، آيه ۴۴؛ سوره جمعه، آيه ۲.
4.. الميزان، ج۱، ص۸ و ۹ و ج۳، ص۸۶.
