کافی، مهم ترین کتاب حدیثی شیعه است، برخی از احادیث این بوستان معنوی، گلچین و سند و متن آنها تبیین، و ارائه شده است

جلسه 16 کافی خوانی

حدیث :

بَابُ أُخُوَّةِ الْمُؤْمِنِينَ بَعْضِهِمْ لِبَعْضٍ (۱)

۲۰۴۳/ ۲. عَنْهُ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ فَضَالَةَ بْنِ أَيُّوبَ، عَنْ عُمَرَ بْنِ أَبَانٍ، عَنْ جَابِرٍ الْجُعْفِيِّ، قَالَ:

تَقَبَّضْتُ بَيْنَ يَدَيْ أَبِي جَعْفَرٍ عَلَيْهِ السَّلَامُ، فَقُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاكَ، رُبَّمَا حَزِنْتُ مِنْ غَيْرِ فَقَالَ: «نَعَمْ، يَا جَابِرُ، إِنَّ اللَّهَ ـ عَزَّ وَ جَلَّ ـ خَلَقَ الْمُؤْمِنِينَ مِنْ طِينَةِ الْجِنَانِ، وَ أَجْرى‏ فِيهِمْ مِنْ رِيحِ رُوحِهِ، فَلِذلِكَ الْمُؤْمِنُ‏ أَخُو الْمُؤْمِنِ لِأَبِيهِ وَ أُمِّهِ، فَإِذَا أَصَابَ رُوحاً مِنْ تِلْكَ الْأَرْوَاحِ فِي بَلَدٍ مِنَ الْبُلْدَانِ حُزْنٌ، حَزِنَتْ هذِهِ؛ لِأَنَّهَا مِنْهَا».

ترجمه :

جابر جعفى گويد: در برابر امام باقر عليه السلام بودم كه دل گرفته شدم، بحضرت عرضكردم:

گاهى بدون اينكه مصيبتى بمن رسد يا ناراحتى بسرم ريزد، اندوهگين ميشوم تا آنجا كه خانواده و دوستم اثرش را در رخسارم مشاهده كنند، فرمود:

آرى آى جابر خداى عز و جل مؤمنين را از طينت بهشتى آفريد و از نسيم روح خويش در آنها جارى ساخت، از اين رو است كه مؤمن برادر پدر و مادرى مؤمن است، (زيرا طينت بمنزله پدر و نسيم بجاى مادر است) پس هر گاه بيكى از آن ارواح در شهرى اندوهى رسد، آن روح ديگر اندوهگين شود، زيرا از جنس اوست.

الكافي (ط - دارالحديث): ج‏۳، ص ۴۲۴

حدیث :

۲۰۴۴/ ۳. مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيى‏، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسى‏، عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ، عَنْ عَلِيِّ بْنِ عُقْبَةَ:

عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ، قَالَ: «الْمُؤْمِنُ أَخُو الْمُؤْمِنِ: عَيْنُهُ وَ دَلِيلُهُ، لَايَخُونُهُ، وَ لَا يَظْلِمُهُ، وَ لَا يَغُشُّهُ، وَ لَا يَعِدُهُ عِدَةً فَيُخْلِفَهُ».

ترجمه :

امام صادق عليه السلام فرمود: مؤمن برادر مؤمن است، چشم و راهنماى اوست، نسبت باو خيانت و ستم و غش روا ندارد و با او خلف وعده نكند.

الكافي (ط - دارالحديث): ج‏۳، ص ۴۲۵

حدیث :

۲۰۴۶/ ۵. عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا، عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ، عَنْ عَبْدِ الرَّحْمنِ بْنِ أَبِي نَجْرَانَ، عَنْ مُثَنًّى الْحَنَّاطِ، عَنِ الْحَارِثِ بْنِ الْمُغِيرَةِ، قَالَ:

قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ: «الْمُسْلِمُ أَخُو الْمُسْلِمِ، هُوَ عَيْنُهُ وَ مِرْآتُهُ وَ دَلِيلُهُ، لَايَخُونُهُ، وَ لَا يَخْدَعُهُ، وَ لَا يَظْلِمُهُ، وَ لَا يَكْذِبُهُ، وَ لَا يَغْتَابُهُ».

ترجمه :

امام صادق عليه السلام‏ فرمود: مسلمان برادر مسلمانست، چشم و آينه و راهنماى اوست، نسبت باو خيانت و نيرنگ و ستم نكند و او را تكذيب ننمايد و از او غيبت نكند.

الكافي (ط - دارالحديث): ج‏۳، ص ۴۲۶

حدیث :

۲۰۴۷/ ۶. عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، عَنْ أَبِيهِ، عَنِ ابْنِ أَبِي‏عُمَيْرٍ، عَنْ حَفْصِ بْنِ الْبَخْتَرِيِّ، قَالَ:

كُنْتُ عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ وَ دَخَلَ عَلَيْهِ رَجُلٌ، فَقَالَ لِي: «تُحِبُّهُ؟» فَقُلْتُ: نَعَمْ، فَقَالَ لِي: «وَ لِمَ لَاتُحِبُّهُ وَ هُوَ أَخُوكَ، وَ شَرِيكُكَ فِي دِينِكَ، وَ عَوْنُكَ عَلى‏ عَدُوِّكَ، وَ رِزْقُهُ عَلى‏ غَيْرِكَ؟».

ترجمه :

حفص بخترى گويد: خدمت امام صادق عليه السلام بودم كه مردى وارد شد، حضرت بمن فرمود:

او را دوست دارى؟ عرضكردم: آرى، فرمود: چرا دوستش نداشته باشى، كه او برادر تو و شريك دين تو و ياور تو عليه دشمنت ميباشد و روزى او هم بر عهده ديگريست.

الكافي (ط - دارالحديث): ج‏۳، ص ۴۲۶

حدیث :

۲۰۴۹/ ۸. مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيى‏، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسى‏، عَنِ الْحَجَّالِ، عَنْ عَلِيِّ بْنِ عُقْبَةَ:

عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ، قَالَ: «إِنَّ الْمُؤْمِنَ أَخُو الْمُؤْمِنِ: عَيْنُهُ وَ دَلِيلُهُ، لَايَخُونُهُ، وَ لَا يَظْلِمُهُ، وَ لَا يَغُشُّهُ، وَ لَا يَعِدُهُ عِدَةً فَيُخْلِفَهُ».

ترجمه :

امام صادق عليه السلام فرمود: مؤمن برادر مؤمن است، چشم و راهنماى اوست، نسبت باو خيانت و ستم و نيرنگ روا ندارد و با او خلف وعده نكند.

الكافي (ط - دارالحديث): ج‏۳، ص ۴۲۷

حدیث :

۲۰۵۲/ ۱۱. عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، عَنْ أَبِيهِ؛ وَ مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ، عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ جَمِيعاً، عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِيسى‏، عَنْ رِبْعِيٍّ، عَنِ الْفُضَيْلِ بْنِ يَسَارٍ، قَالَ:

سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ يَقُولُ: «الْمُسْلِمُ أَخُو الْمُسْلِمِ؛ لَايَظْلِمُهُ، وَ لَا يَخْذُلُهُ، وَ لَا يَغْتَابُهُ، وَ لَا يَخُونُهُ، وَ لَا يَحْرِمُهُ».

قَالَ رِبْعِيٌّ: فَسَأَلَنِي رَجُلٌ مِنْ أَصْحَابِنَا بِالْمَدِينَةِ، فَقَالَ: سَمِعْتَ الْفُضَيْلَ‏ يَقُولُ ذلِكَ؟ قَالَ: فَقُلْتُ لَهُ: نَعَمْ، فَقَالَ: فَإِنِّي سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ يَقُولُ: «الْمُسْلِمُ أَخُو الْمُسْلِمِ؛ لَايَظْلِمُهُ، وَ لَا يَغُشُّهُ، وَ لَا يَخْذُلُهُ، وَ لَا يَغْتَابُهُ، وَ لَا يَخُونُهُ، وَ لَا يَحْرِمُهُ».

ترجمه :

امام صادق عليه السلام ميفرمود: مسلمان برادر مسلمانست. ستمش نكند و رهايش نسازد [غيبتش نكند و با او خيانت ننمايد و محرومش نسازد].

ربعى گويد: مردى از هم مذهبان ما در مدينه از من پرسيدم و گفت: تو خود شنيدى كه فضيل بن يسار چنين گفت؟: آرى، گفت: اما من از امام صادق عليه السلام شنيدم كه ميفرمود: مسلمان برادر مسلمان است، باو ستم نكند و فريبش ندهد و او را وانگذارد، و غيبتش نكند و با او خيانت ننمايد و محرومش نسازد.

الكافي (ط - دارالحديث): ج‏۳، ص۴۲۹

حدیث :

۲۰۵۶/ ۱. مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيى‏، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسى‏، عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ، عَنْ سَيْفِ بْنِ عَمِيرَةَ، عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ، عَنْ جَابِرٍ:

عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ عَلَيْهِ السَّلَامُ، قَالَ: «مِنْ حَقِّ الْمُؤْمِنِ عَلى‏ أَخِيهِ الْمُؤْمِنِ أَنْ يُشْبِعَ جَوْعَتَهُ، وَ يُوَارِيَ عَوْرَتَهُ، وَ يُفَرِّجَ عَنْهُ كُرْبَتَهُ، وَ يَقْضِيَ دَيْنَهُ، فَإِذَا مَاتَ خَلَفَهُ فِي أَهْلِهِ وَ وُلْدِهِ».

ترجمه :

امام باقر عليه السلام فرمود: از حق مؤمن بر برادر مؤمنش اينست كه گرسنگى او را سير كند و عورتش را بپوشاند و از گرفتاريش نجات بخشد و بدهيش را بپردازد و چون بميرد نسبت بخانواده و فرزندانش‏ از او جانشينى كند.

الكافي (ط - دارالحديث): ج‏۳، ص ۴۳۲

حدیث :

۲۰۶۳/ ۸. مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيى‏، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسى‏، عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ، عَنْ أَبِي عَلِيٍّ صَاحِبِ الْكِلَلِ، عَنْ أَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ، قَالَ:

كُنْتُ أَطُوفُ مَعَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ، فَعَرَضَ لِي رَجُلٌ مِنْ أَصْحَابِنَا كَانَ سَأَلَنِي الذَّهَابَ مَعَهُ فِي حَاجَةٍ، فَأَشَارَ إِلَيَّ، فَكَرِهْتُ أَنْ أَدَعَ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ وَ أَذْهَبَ إِلَيْهِ، فَبَيْنَا أَنَا أَطُوفُ إِذْ أَشَارَ إِلَيَّ أَيْضاً، فَرَآهُ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ، فَقَالَ: «يَا أَبَانُ، إِيَّاكَ يُرِيدُ هذَا؟» قُلْتُ: نَعَمْ، قَالَ: «فَمَنْ هُوَ؟» قُلْتُ: رَجُلٌ مِنْ أَصْحَابِنَا، قَالَ: «هُوَ عَلى‏ مِثْلِ مَا أَنْتَ عَلَيْهِ؟» قُلْتُ: نَعَمْ، قَالَ: «فَاذْهَبْ إِلَيْهِ» قُلْتُ: فَأَقْطَعُ الطَّوَافَ؟ قَالَ: «نَعَمْ» قُلْتُ: وَ إِنْ كَانَ طَوَافَ الْفَرِيضَةِ؟ قَالَ: «نَعَمْ». قَالَ: فَذَهَبْتُ مَعَهُ، ثُمَّ دَخَلْتُ عَلَيْهِ بَعْدُ، فَسَأَلْتُهُ، فَقُلْتُ: أَخْبِرْنِي عَنْ حَقِّ الْمُؤْمِنِ عَلَى الْمُؤْمِنِ، فَقَالَ: «يَا أَبَانُ، دَعْهُ‏ لَاتَرِدْهُ» قُلْتُ: بَلى‏ جُعِلْتُ فِدَاكَ، فَلَمْ أَزَلْ أُرَدِّدُ عَلَيْهِ، فَقَالَ: «يَا أَبَانُ، تُقَاسِمُهُ شَطْرَ مَالِكَ». ثُمَّ نَظَرَ إِلَيَّ، فَرَأى‏ مَا دَخَلَنِي، فَقَالَ: «يَا أَبَانُ، أَمَا تَعْلَمُ أَنَّ اللَّهَ- عَزَّ وَ جَلَّ- قَدْ ذَكَرَ الْمُؤْثِرِينَ عَلى‏ أَنْفُسِهِمْ؟» قُلْتُ: بَلى‏ جُعِلْتُ فِدَاكَ، فَقَالَ: «أَمَّا إِذَا أَنْتَ قَاسَمْتَهُ فَلَمْ تُؤْثِرْهُ بَعْدُ، إِنَّمَا أَنْتَ وَ هُوَ سَوَاءٌ، إِنَّمَا تُؤْثِرُهُ إِذَا أَنْتَ أَعْطَيْتَهُ مِنَ النِّصْفِ الْآخَرِ».

ترجمه :

ابان بن تغلب گويد: با امام صادق عليه السلام طواف ميكردم: مردى از اصحاب بمن برخورد و درخواست كرد همراه او بروم كه حاجتى دارد، او بمن اشاره كرد و من كراهت داشتم امام صادق عليه السلام را رها كنم و با او بروم، باز در ميان طواف بمن اشاره كرد و امام صادق عليه السلام او را ديد، بمن فرمود: اى ابان اين تو را ميخواهد؟ عرضكردم: آرى. فرمود: او كيست؟ گفتم: مردى از اصحاب ماست، فرمود: او مذهب و عقيده تو را دارد؟ عرضكردم: آرى. نزدش برو، عرضكردم:

طواف را بشكنم؟ فرمود: آرى. گفتم: اگر چه طواف واجب باشد؟ فرمود: آرى، ابان گويد:

همراه او رفتم و سپس خدمت حضرت رسيدم و پرسيدم حق مؤمن را بر مؤمن بمن خبر ده، فرمود: اى ابان اين موضوع را كنار گذار و طلب مكن، عرضكردم: چرا، قربانت گردم، سپس همواره تكرار كردم و باو اصرار نمودم تا فرمود: اى ابان نيم مالت را باو ميدهى، سپس بمن نگريست و چون ديد كه چه حالى بمن دست داد فرمود: اى ابان، مگر نميدانى كه خداى عز و جل كسانى را كه ديگران را بر خود ترجيح داده‏اند ياد فرموده؟ (آنجا كه فرموده است: و يؤثرون على أنفسهم و لو كان بهم خصاصة عرضكردم: چرا قربانت. فرمود: آگاه باش كه چون تو نيمى از مالت را باو دهى او را بر خود ترجيح نداده‏ئى، بلكه تو و او برابر شده‏ايد، ترجيح او بر تو زمانى است كه از نصف ديگر باو دهى.

الكافي (ط - دارالحديث): ج‏۳، ص ۴۴۰

حدیث :

۲۰۶۵/ ۱۰. عَنْهُ، عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسى‏، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَجْلَانَ، قَالَ:

كُنْتُ عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ، فَدَخَلَ رَجُلٌ، فَسَلَّمَ، فَسَأَلَهُ عَلَيْهِ السَّلَامُ: «كَيْفَ مَنْ خَلَّفْتَ مِنْ إِخْوَانِكَ؟» قَالَ: فَأَحْسَنَ الثَّنَاءَ، وَ زَكّى‏ وَ أَطْرى‏، فَقَالَ لَهُ: «كَيْفَ عِيَادَةُ أَغْنِيَائِهِمْ‏ عَلى‏ فُقَرَائِهِمْ؟» فَقَالَ: قَلِيلَةٌ، قَالَ: «وَ كَيْفَ مُشَاهَدَةُ أَغْنِيَائِهِمْ لِفُقَرَائِهِمْ؟» قَالَ: قَلِيلَةٌ، قَالَ: «فَكَيْفَ صِلَةُ أَغْنِيَائِهِمْ لِفُقَرَائِهِمْ فِي ذَاتِ أَيْدِيهِمْ؟» فَقَالَ: إِنَّكَ لَتَذْكُرُ أَخْلَاقاً قَلَّمَا هِيَ فِيمَنْ عِنْدَنَا، قَالَ: فَقَالَ: «فَكَيْفَ يَزْعُمُ هؤُلَاءِ أَنَّهُمْ شِيعَةٌ؟!».

ترجمه :

محمد بن عجلان گويد: خدمت امام صادق عليه السلام بودم كه مردى در آمد و سلام كرد، حضرت از او پرسيد برادرانت كه از آنها جدا شدى چگونه بودند؟ او ستايش نيكو كرد و تزكيه نمود و مدح بسيار حضرت باو فرمود: ثروتمندان از فقرا چگونه عيادت كنند؟ عرض كرد: اندك. فرمود: ديدار و احوالپرسى ثروتمندانشان از فقرا چگونه است؟ عرضكرد: اندك، فرمود: دستگيرى و مالدادن توانگرانشان به بينوايان چگونه است؟ عرضكرد: شما اخلاق و صفاتى را ذكر ميكنى كه در ميان مردم ما كمياب است فرمود: پس چگونه آنها خود را شيعه ميدانند؟

الكافي (ط - دارالحديث): ج‏۳، ص ۴۴۳

حدیث :

۲۰۷۶/ ۱. مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيى‏، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسى‏، عَنْ ابْنِ فَضَّالٍ، عَنْ عَلِيِّ بْنِ عُقْبَةَ، عَنْ أَبِي حَمْزَةَ:

عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ، قَالَ: «مَنْ زَارَ أَخَاهُ لِلَّهِ لَالِغَيْرِهِ الْتِمَاسَ مَوْعِدِ اللَّهِ وَ تَنَجُّزَ مَا عِنْدَ اللَّهِ، وَكَّلَ اللَّهُ بِهِ سَبْعِينَ أَلْفَ مَلَكٍ يُنَادُونَهُ: أَلَا طِبْتَ وَ طَابَتْ لَكَ الْجَنَّةُ».

ترجمه :

امام صادق عليه السلام فرمود: هر كه براى خدا نه چيز ديگر و براى درخواست وعده او و دريافت آنچه نزد خداست بديدار برادرش رود، خدا هفتاد هزار فرشته بر او گمارد كه فرياد زنند: هان پاك گشتى و بهشت خوشت باشد.

الكافي (ط - دارالحديث): ج‏۳، ص ۴۴۹

حدیث :

۲۰۸۰/ ۵. عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ، عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ، عَنْ سَيْفِ بْنِ عَمِيرَةَ، عَنْ يَعْقُوبَ بْنِ شُعَيْبٍ، قَالَ:

سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ يَقُولُ: «مَنْ زَارَ أَخَاهُ فِي جَانِبِ الْمِصْرِ ابْتِغَاءَ وَجْهِ اللَّهِ، فَهُوَ زَوْرُهُ، وَ حَقٌّ عَلَى اللَّهِ أَنْ يُكْرِمَ زَوْرَهُ».

ترجمه :

امام صادق عليه السلام ميفرمود: هر كس برادرش را در ناحيه شهر (از راه دور) براى رضاى خدا ديدن كند، او زائر خداست و بر خدا سزاوار است كه زائر خود را گرامى دارد.

الكافي (ط - دارالحديث): ج‏۳، ص ۴۵۲

حدیث :

۲۰۹۶/ ۵. عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا، عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي نَصْرٍ، عَنْ صَفْوَانَ الْجَمَّالِ، عَنْ أَبِي عُبَيْدَةَ الْحَذَّاءِ، قَالَ:

زَامَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ عَلَيْهِ السَّلَامُ فِي شِقِّ مَحْمِلٍ مِنَ الْمَدِينَةِ إِلى‏ مَكَّةَ، فَنَزَلَ فِي بَعْضِ الطَّرِيقِ، فَلَمَّا قَضى‏ حَاجَتَهُ وَ عَادَ، قَالَ: «هَاكِ يَدَكَ يَا أَبَا عُبَيْدَةَ» فَنَاوَلْتُهُ يَدِي، فَغَمَزَهَا حَتّى‏ وَجَدْتُ الْأَذى‏ فِي أَصَابِعِي، ثُمَّ قَالَ: «يَا أَبَا عُبَيْدَةَ، مَا مِنْ مُسْلِمٍ لَقِيَ أَخَاهُ‏ الْمُسْلِمَ، فَصَافَحَهُ، وَ شَبَّكَ أَصَابِعَهُ فِي أَصَابِعِهِ إِلَّا تَنَاثَرَتْ عَنْهُمَا ذُنُوبُهُمَا كَمَا يَتَنَاثَرُ الْوَرَقُ مِنَ الشَّجَرِ فِي الْيَوْمِ الشَّاتِي».

ترجمه :

ابا عبيده حذاء گويد: از مدينه تا مكه در يكتاى كجاوه همراه امام باقر عليه السلام بودم، حضرت در بين راه پياده شد و قضاء حاجت كرد و برگشت و فرمود: ابا عبيده دستت را بده، من دستم را دراز كردم، حضرت چنان فشرد كه در انگشتانم فشار را احساس كردم. سپس فرمود: اى ابا عبيده هر مسلمانى كه برادر مسلمانش را ملاقات كند و با او مصافحه نمايد و انگشتان خود را با انگشتان او درهم كند، گناهان آنها مانند برگ درختان در فصل زمستان بريزد.

الكافي (ط - دارالحديث): ج‏۳، ص ۴۶۰

  • جلسه 16 کافی خوانی (دانلود)