سيد عبد الله شبر در نزاع اصولي و اخباري
محمد مهدي مسعودي ۱
چکيده
يکي از جريان‌هايي که پس از دوره‌اي رکود، از اوايل سده يازدهم در لباسي تازه رونق يافت؛ جريان اهل حديث بود. اين جريان که با اجتهاد و انحصار برداشت‌ها در سبک و سياق‌هاي سنتي مجتهدان مخالفت داشت، به تدريج طرفداراني جدي پيدا نمود؛ اما با روي کار آمدن مکتب اصولي وحيد بهبهاني(م1205ق) با شکست مواجه گرديد و از محافل علمي شيعه رخت بر بست. يکي از دانشمنداني که در دوره نزاع ميان اصولي و اخباري مي‌زيست، سيد عبدالله شبر(م1242ق) از محدثان پرکار اماميه است که صاحب آثار متعددي با رويکرد حديثي است. جايگاه اين دانشمند بزرگ در نزاع ميان اصولي و اخباري موضوعي است که در اين مقاله بررسي مي‌شود.
کليدواژه‌ها: سيد عبدالله شبر، اخباريان، اصوليان، حجيت قرآن ،حجيت روايات.
مقدمه
سده يازدهم تا سيزدهم هجري را مي‌توان دوران رونق سه جريان اخباري، اصولي و فلسفي ۲ ناميد. محمد امين استرآبادي(م1036ق) ۳ نماينده جريان اخباري‌گري با نوشتن کتاب الفوائد المدنية، سخت بر اصول فقه و فقيهان تاخت و گرايش افراطي اخباري‌گري را پايه گذاري نمود. اين گرايش در طيف‌هاي مختلف تند رو و ميانه رو و با کساني همچون محمد تقي مجلسي(م1070ق)، محمد حسن حر عاملي(م1104ق)، ملا محسن فيض کاشاني(م1091ق)، سيد نعمت الله جزايري(م1112ق)، يوسف بن احمد بحراني(م1186ق) به حيات خود ادامه داد. ۴
با وجود اين که جريان اخباري در نيمه نخست سده دوازدهم بر محافل شيعي سايه گسترده بود، با
1.دکتري علوم قرآن و حديث و عضو هيأت علمي دانشگاه آزاد اسلامي واحد اقليد.
2.شيخ بهايي(۹۵۲-۱۰۳۰ق)، مير داماد(۹۷۰-۱۰۴۱ق)، مير فندرسکي(م۱۰۵۰ق) و ملاصدرا(م۱۰۵۰ق) را مي‌توان از پرچمداران جريان فلسفي اين دوره برشمرد.
3.وي شاگرد صاحب مدارک و صاحب معالم بوده است و در آغاز، پيرو اساتيد خود بود، اما بعدها به تخريب روش آنان و به طور کلي مجتهدان پرداخت (ر.ک: تاريخ فقه و فقهاء، ص۲۳۸).
4.تاريخ فرق اسلامي، ص۲۰۹.
