نقد سندی و دلالی روایت «رفع قلم»
سال
بیست و دوم / شماره پیاپی
86 /
صفحه
123-146
چکیده :
مقاله حاضر به اعتبارسنجی روایتی موسوم به «رفع قلم» «...أَنْ یَرْفَعُوا الْقَلَمَ عَنِ الْخَلْقِ کُلِّهِمْ فِی ذَلِکَ الْیَوْمِ...» از سه منظر: منبع، سند و محتوا اختصاص دارد. قدیمی‌ترین مأخذ این روایت، مجموع الأعیاد ابوسعیدطبرانی، یکی از غلات نصیریه در قرن پنجم است و از آنجا در قرن ششم، به منابع امامیه انتقال یافته است. بررسی رجالی و سندی بیانگر آن است که روایت فوق، مرسل و محرَّف و راویان اصلی آن همگی مجهول‌اند. مهم‌ترین نقد دلالی این روایت، تصریح آن بر جریان فراگیر رفع تکلیف به مدت سه روز و در واقع ترویج نوعی اباحی‌گری است. حاصل، آن‌که روایت مزبور به دلایل: عدم اعتبار منبع، عدم اعتبار و صحت سند، احراز مخالفت متن با نص قرآن کریم و سنت معصومان(ع) و نیز مخالفت محتوای روایت با شواهد تاریخی و اتفاق نظر قاطبه مورخان مبنی بر وقوع ماجرای قتل خلیفه دوم در اواخر ذی‌الحجه سال 23هجری، فاقد حجیت ارزیابی می‌شود.
کلیدواژه‌های مقاله :روایت «رفع قلم»؛ نقد سندی؛ نقد دلالی؛ نهم ربیع‌الاول
