هشام بن سالم(م قبل از 183 ق)

ملقب به جوالیقی،[۱] از محدّثان سده دوم هجری است. او را از اصحاب امام صادق و امام کاظم(ع) دانسته اند.[۲]

مکانت حدیثی

وی از بر جسته ترین متکلّمان و فقیهان و محدّثان امامی به شمار می آید و روایت او از امام صادق و امام کاظم(ع) در اسناد کتب اربعه، نقل شده است. او نزد بیش از ۴۷ استاد و شیخ حدیثی علم آموخت و از آنان، روایت کرد که برخی از آنان عبارت اند از: ابو بصیر، ابو حمزه ثُمالی، ابو خالد کابلی، اَبان بن تَغلِب، اسماعیل بن جابر جُعْفی، بَرید عِجْلی، محمّد بن مسلم. همچنین راویان بسیاری چون ابن ابی عُمَیر، ابن محبوب، ابن مسکان، بَزَنطی و جعفر بن بشیر از وی نقل حدیث کرده اند.[۳] رجالیان، هشام بن سالم را فقیه و از مدافعان حریم ولایت در مناظرات با فرقه های مختلف دانسته و بر وثاقت وی، تأکید کرده اند.[۴]

احادیث و آثار

از هشام، در کتب اربعه، حدود ۶۶۳ حدیث در موضوعات مختلف اعتقادی، فقهی و اخلاق، گزارش شده است[۵] و کتاب هایی در موضوعات گوناگون، تألیف کرده که عبارت اند از: أصل؛ کتاب الحج؛ کتاب التفسیر و کتاب المعراج.[۶]

[۱] . جوالق، به پارچه پشمین و خشن و جوال وخورجین گفته می شود. گویا شغل او جوال دوزی بوده است.

[۲] . رجال الطوسی: ص۳۱۸ ش۴۷۴۹ و ص۳۴۵ ش۵۱۵۴، رجال البرقی: ص۳۴ و ۴۸. با عنایت به طبقه، به نظر می رسد وفات هشام قبل از شهادت امام کاظم(ع) در سال ۱۸۳ ق واقع شده است.

[۳] . معجم رجال الحدیث: ج۱۹ ص۳۰۱ ش۱۳۳۳۲.

[۴] . رجال النجاشی: ج۲ ص۳۹۹ ش۱۱۶۶، الفهرست، طوسی: ص۲۵۷ ش۷۸۲، رجال الکشّی: ج۲ ص۵۶۵ ش۵۰۱ و ۵۰۲.

[۵] . معجم رجال الحدیث: ج۱۹ ص۳۰۳ ش۱۳۳۳۲.

[۶] . الفهرست، طوسی: ص۲۵۷ ش۷۸۲، رجال النجاشی: ج۲ ص۳۹۹ ش۱۱۶۶.