ساختار موسیقایی مناجات امام علی (ع) در مسجد کوفه

نشریه : علوم حدیث 88

نویسنده : پديدآورنده : علی خضری
پديدآورنده : آمنه فروزان کمالی

سال 1397 / شماره پیاپی 88 / صفحه

چکیده :

موسیقی یکی از عناصر تحلیل ساختاری آثار ادبی است که نقش بسزایی در بیان و انتقال مفاهیم ایفا می‌کند و به سخن تعالی می‌بخشد. ادعیه و مناجات‌های ائمه(ع) بیانگر توحید و توجه انسان‌ها به ساحت مقدس ربوبی است که لحن زیبا و موسیقی دلنشین آن‌ها، از مهم‌ترین عوامل القاء و انتقال این مفاهیم در خوانندگان آن است. یکی از این آثار پرمایه، مناجات امام علی(ع) در مسجد کوفه است که لحن عارفانه و زبان شیوای آن با مضامین والا و معارف عالی همراه است.
هدف پژوهش حاضر، تحلیل و ارزیابی عوامل موسیقایی مناجات امام علی(ع) است تا از این رهگذر میزان تأثیرگذاری آواها در انتقال مفاهیم آن به مخاطب تبیین گردد. بر این اساس با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی به بررسی شناسه‌های موسیقایی مناجات چون، توازن هجایی، تکرار، سجع و تضاد می‌پردازیم. یافته‌ها نشان می‌دهد که آوای قیامت و حقیقت رستاخیز در قسمت نخست مناجات، با به کارگیری متناسب هجای بلند و کوتاه، تکرار و سجع برخاسته از واژگان، در گوش آدمی طنین می‌اندازد. چنانکه بسامد بیشتر هجای بلند، ذوق سلیم در انتخاب واژگان متضاد، تکرار واژگان و سجع متوازن در بخش دوم مناجات که تضرع حضرت به درگاه ربوبی است، در قوت‌بخشی موسیقی آن مؤثر افتاده است.

کلیدواژه‌های مقاله :ساختار موسیقایی؛ موسیقی درونی؛ توازن هجایی؛ مناجات؛ امام علی(ع)