نخستین گزارش مستند از عاشورا

جمع آوری خبرهای ابو مخنف از کتاب طبری در مورد عاشورا

یکی از ارزشمندترین آثار أبی مخنف کتاب مقتل الحسین(ع) می باشد که به فرموده علامه تستری صحیح ترین مقتل ابی عبداللّه(ع) به حساب می آید. وی این کتاب را تقریبا هفتاد سال پس از واقعه عاشورا یعنی در دهه یکصد و سی هجری نوشته است و از آن رو که خود جزو اهالی کوفه مرکز اخبار فاجعه عاشورا بوده است، غالبا حوادث را با یک و یا حداکثر دو واسطه نقل نموده است، اما متأسفانه این کتاب درگذر زمان مفقود گردیده و اکنون هیچ نسخه ای از آن در دست نیست و اهمیت و اعتبار آن موجب گردید که مورخین متأخر که به مقتل أبی مخنف دست رسی داشته اند بسیاری از روایات این مقتل را در آثار خویش نقل کنند.

طبری بیش از سایرین و سپس شیخ مفید بیش از ابوالفرج و ابوالفجرج بیشتر از ابن جوزی اخبار أبی مخنف را نقل نموده اند، بعلاوه تنها طبری و ابوالفرج به ذکر دقیق اسناد و واسطه های أبی مخنف در نقل حوادث اهتمام ورزیده و شیخ مفید و ابن جوزی غالبا اخبار را بدون ذکر اسناد و تنها با درج یک نفر از اعضاء سلسله سند نقل نموده اند.

پس از مفقود شدن نسخه اصلی مقتل أبی مخنف هر از چندگاهی بعضی از فضلا و نویسندگان تلاشهایی را در جهت جمع آوری روایات مقتل ابی مخنف انجام داده و پاره ای از اخبار مقتل أبی مخنف از آثار مورخین پس از او، گزینش کرده و به صورت مستند و ناقص و گاه تحریف شده و یا آمیخته با گزارشهای روایات دیگر منتشر می کردند، ولی کاستیهایی چون عدم ذکر اسناد، آمیختن گزارشهای أبی مخنف با اخبار سایر روایات و یا حتی تحریف و تغییر از اعتبار علمی آنها کاست، تا اینکه استاد محترم و محقق ارجمند جناب آقای حجه الاسلام و المسلمین محمدهادی یوسفی غروی پس از کوشش فراوان و با روش علمی، ابتدا روایات مقتل أبی مخنف را از تاریخ طبری استخراج نموده و سپس منقولات طبری را با آنچه را که شیخ مفید و ابوالفرج و سبط ابن جوزی از مقتل أبی مخنف نقل کرده بودند تطبیق نموده و پس از یک مقایسه تطبیقی بین این چهار منبع آنرا با مقدمه ای محققانه پیرامون معرفی أبی مخنف و واسطه هایش در نقل حوادث و با پاورقی های ارزشمند و راهگشا تحت عنوان «وقعه الطف لأبی مخنف» به چاپ رسانده و بدین وسیله منبع معتبر و گراف سنگی از منابع زندگی امام حسین(ع) را احیاء نموده اند، ترجمه حاضر برگردان فارسی متن آن کتاب می باشد. که با رعایت امانت و استفاده از نزدیکترین واژه های معادل زیر نظر محقق ممتاز کتاب به پایان رسیده و تا آنجا که رعایت امانت در ترجمه اجازه می داد مطالب آن به فارسی روان برگردانیده شده است.