نقد و بررسى نظريّه سيوطى در باب تناسب سوره‏ ها - صفحه 79

آن را اندك زمانى قبل از كتاب مشهورش «إلاتقان» و با اختصارِ كتاب «أسرار التنزيل» خويش، فراهم ساخته است. موضوع كتاب، اثبات ارتباط تامّ و مناسبت تمام بين هر دو سوره از قرآن است تا نشان دهد كه اين ترتيبِ‏فعلىِ قرآن، صبغه الاهى و وجهه آسمانى دارد.
مقاله حاضر در مقام معرّفى اجمالى و ارزيابىِ كتاب مزبور به تحرير در آمده است تا هم موضوع پر اهمّيّت آن را مطرح سازد و هم مطالب آن را مورد نقد ومحكّ علمى قرار دهد.
يادآور مى‏شود كه نقد يك كتاب يا يك انديشه، بايد بدون پيش‏داورى ذهنى و عصبيّت مذهبى مطرح شود و اين ضرورت مسلّم عقلى، در اين گفتار، مورد نظر بوده است.

معرّفى اجمالى مؤلّف كتابِ تناسق الدّرر

كتاب «تناسق الدرر فى تناسب السور» از مصنّفات نويسنده پر تلاش و سرشناس اهل سنّت، حافظ جلال الدين عبدالرحمان سيوطى است. شرح حال وى، در منابع فراوان به اجمال و تفصيل آمده كه بهترين و دقيق‏ترين آن، نوشته خود او در كتابش «حسن المحاضرة في أخبار مصر و القاهرة» است؛ اگر چه ثلث آخر حيات او را شامل نمى‏شود. سيوطى در اين كتاب، بيش از سيصد كتاب و رساله خود را معرّفى مى‏كند؛ امّا آثار او تا آخر عمرش به پانصد عدد رسيده است.
عبدالرحمان سيوطى در اصل، نژاد و تبار ايرانى دارد و اجداد او در بغداد مى‏زيسته‏اند. در آن روزگار، مصر و شام به سبب سالم ماندن از هجوم مغولان و نيز به دليل حكومت مماليك ـ كه به نشر علوم و معارف اشتياق و اهتمام داشتند ـ پناهگاه امنى براى دانشوران و عالمانِ سرزمينهاى اسلامى شده بود. لذا خاندان عبدالرحمان به مصر آمدند و همان جا سكونت گزيدند. وى در سال 849 ه ق. در «سُيوط» يا «أسيوط» شهرى نزديك قاهره، به دنيا آمده كه زادگاه افلاطون نيز هست.

صفحه از 99