چگونگی ارتباط کلینی با کتاب محمد بن مسلم در پرتو بررسی اسناد و داده ‏های کتاب‏شناختی

نشریه : حدیث حوزه

نویسنده : پديدآورنده : عباس مفید

چکیده :

پس ‏از عمومی شدن نهضت کتابت حدیث در جامعه شیعه، کتاب‏های حدیثی فراوانی توسط اصحاب ائمه ع تدوین یافت. از دیرباز چگونگی انتقال این نگاشته ‏ها به صاحبان کتب اربعه، یکی از چالش‏ های مهم حدیث‏ پژوهان بوده است. در این نوشتار پس از معرفی اجمالی محمد بن مسلم و کتاب وی، انتقال روایات آن به کلینی موردبررسی قرارگرفته است. باتوجه‏به طرق کلینی در کتاب الکافی و نیز داده‏ های فهرستی، این احتمال که کتاب محمد بن مسلم به‏ صورت مستقل به قرن چهارم و پنجم منتقل نشده باشد، تقویت می‏شود؛ اما روایات کتاب محمد بن مسلم در منابع واسطه‏ای ـ همچون کتاب حریزبن عبدالله سجستانی ـ منعکس ‏شده و به نسل‏های پسین انتقال یافته است.