پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله
لا تَهتَمَّ لِرِزقِ غَدٍ فإنّ كُلَّ غَدٍ يَأتِي بِرِزقِهِ .
غم روزى فردا را مخور؛ زيرا هر فردايى روزى را با خود مىآورد .
تحف العقول: ص۱۴
چکیده : احادیث، بعد از قرآن کریم، اصلی‌ترین منبع علوم اسلامی است. هر پژوهش‌گری برای پایه‌ریزی علوم براساس روایات، ابتدا باید قواعد فهم حدیث را فراگرفته و آنها را در فرآیند فهم حدیث به‌کار گیرد. قواعد فهم حدیث باید مستنبط از منابع ...
نویسنده :
چکیده : معناشناسی روایی قرآن، به معنای منبع دانستن روایات اهل بیت(ع) در معناشناسی این کتاب الهی، ضرورتی است که با توجه به برخی کمبودها و کاستی‌ها در عملکرد لغویان و نیز مختصات معناشناختی قرآن، پیش چشم داشتن آن در فرآیندهای قرآن‌پژوهی ...
چکیده : حدیث "زیارة الاربعین" دو طریق اصلی دارد که به امام صادق علیه السلام می رسد. محدثین متقدم و متأخر مانند شیخ طوسی در مصباح المتهجد و تهذیب الاحکام، شهید اول در المزار و شیخ حر عاملی در وسائل الشیعه، روایت ...
چکیده : رساله توحید مفضل، نمونه‌ای از میراث روایی مفصل شیعی است. رسالت نوشتار پیش‌رو، اعتبارسنجی رساله از جهت مضمون و تعیین نسبت آن با سایر روایات است تا عیار درستی و نادرستی آن کشف شود. در مسیر اعتبارسنجی، ابتدا مدلول انفرادی گزاره‌هایی ...
چکیده : ابن حجاج بغدادی، شاعر امامی مذهب قرن چهارم و سُراینده قصیده «الفـائیّـة» میباشد. وی با عضدالدوله بویهی و شریف مرتضی معاصر بوده است. کتاب الـدُّر النَّـضیـد تألیف سید بهاءالدین علی بن عبدالحمید الحسینی، برای نخستین بار روایتی را در مورد ...
چکیده : عمر بن حسن بن عثمان فلاته، از نویسندگان معاصر اهل سنت است که کتاب الوضع فی الحدیث او از مهمترین منابع موجود در مطالعات وضع شناسی به شمار می آید. وی با نقد آرای دیگران و طرح مستنداتی تاریخی کوشیده ...
چکیده : حجیت نسبی، دیدگاهی کم و بیش نوپدید است که می‌کوشد دیدگاه حجیت مطلق روایات تفسیری را به دیدگاه عدم حجیت این دسته از روایات نزدیک سازد؛ گفتنی است در میان طرفداران هر دو دیدگاه صاحبنظران وزینی به چشم می‌خورند از ...
چکیده : یکی از ریشه های باور به فرخندگی یا گُجَستِگی پاره های زمان را در کتب روایی میتوان جست.جستار نخستین در این روایات ،عمل کردن به محتوای آنها را رهنمون میشود.اما بازخوانی روایات موضوع ودسته بندی آنها روی دیگر این سکه ...
چکیده : احمد بن محمد بن أبی نصر بزنطی از راویان جلیل و پرکار معاصر امام کاظم، امام رضا، و امام جواد علیهم السلام است که نگارش های روایی متعدّدی دارد. از معروفترین آنها کتاب الجامع بوده که مورد اقبال محدّثین و ...
چکیده : این جستار به دنبال آن است تا یک روایت پیوسته از شخصیت عبیده بن عمرو سلمانی و مواضع او در نبرد صفین ارائه نماید. تاکنون پژوهش مستقلی در این زمینه صورت نگرفته و گزارش‌های موجود پراکنده و دارای تعارض است. ...
چکیده : واکاوی رفتار امام‌رضا (ع) برای الگوگیری از او، شایسته یا بایسته است. امام (ع) ده سال از دوران امامتش را در عصر خلافت هارون سپری کرده است که در میان پژوهش‌های رضوی، ارتباط میان او و هارون یا نادیده یا ...
چکیده : یکی از موضوعات مطرح شده در کتاب های علل الحدیث، مسئله تغییر نام مروی عنه است که بیشتر در سده دوم و سوم هجری در بین راویان رخ داده است. مسئله این پژوهش آن است که با تمرکز در دامنه ...
چکیده : کتاب «القرائات» نوشته احمدبن محمد بن سیار از جمله کتاب های متقدّم در نقل روایات تحریف و از مهم-ترین منابع مورد استناد محدّث نوری در اثبات تحریف قرآن کریم است. با توجّه به اینکه اکثر حجم کتاب «القرائات» به روایات ...
چکیده : یکی‌از نویسندگان در مقاله‌ای با عنوان «تأملی در منابع اعتقادی» مدعی شده‌است که آمار روایات معتبر کتاب الحجة کافی که از مهمترین منابع روایی شیعه در موضوع امامت به شمار می‌رود از دیدگاه علامه مجلسی28درصد و از منظر آقای بهبودی10درصد ...
چکیده : تا کنون موضوع غیبیّات در نهج البلاغه از جهات گوناگونی همچون امکان علم به آن و اهداف ذکر آن بررّسی شده است، امّا شیوههای توصیف آن مورد برّرسی قرار نگرفته است. این مقاله ضمن بیان معنای مشخّصی از غیب،غیب را ...
چکیده : براساس زبان‌شناسی‌شناختی، استعاره، صورت ثانوی وشکل تحریف‌شدۀ زبان نیست، بلکه صورت بنیادین زبان ونوعی فعالیت تعبیری است که به نحوۀ مفهوم‌سازی مربوط میشود. در گفتمان علوی برای تبیین مهمترین مفاهیم انتزاعی از جمله مفهوم "فتنه" از استعاره‌های بسیاری استفاده شده ...
چکیده : بحث جبر و اختیار همواره از مباحث پر بسامد در میان فرق کلامیِ اسلامی بوده است. شیعیان با تکیه بر آیات قرآن و رهنمودهای معصومین(ع) اختیار انسان در تعیین سرنوشت خویش را از مسلمات اعتقادی خود به حساب می‌آورند. یکی ...
چکیده : حدیث « إنّما الأعمال بالنّیّات » از احادیث مورد توجه فریقین و از ادله مهم فقها در طول تاریخ بوده و از اعتبار خاصی برخوردار است. اما علیرغم این اهمیت و جایگاه، از دیرباز در کیفیت نقل این حدیث که ...
چکیده : یکی از کتاب‌هایی که در دهه‌ها اخیر چاپ شده و مورد توجه و استناد در نوشته‌ها قرار می‌گیرد، کتاب مناقب منسوب به محمد بن سلیمان کوفی است. این کتاب، وضعیت مبهمی دارد؛ که در این مقاله ضمن گزارش برخی از ...
چکیده : این مقاله به اعتبار سنجی روایت 35 از کتاب العقل و الجهل اصول کافی که در اثبات مبنای «حسن و قبح عقلی» به آن تمسک شده است، می پردازد. در اینصورت بررسی مفاد روایت از منظر تاریخ اندیشه کلامی، در ...
چکیده : مسأله خاستگاه اِسناد حدیث و تاریخ‌گذاری آن در طی یک سده گذشته از مباحث مهم میان دانشمندان مسلمان و حدیث‌پژوهان غربی بوده است. در این باره، هر دو دسته غالباً با استناد به گفته ای از محمد بن سیرین(110ق) که ...
چکیده : تفسیر عصری یکی از مسائل بحث برانگیز در علوم قرآنی است که مخصوصا در قرون اخیر، معرکه آراء مختلف از طرف مسلمانان و مستشرقین شده است و نظریات مختلف و متضاد نیز در این مورد بیان شده و برخی نیز ...
چکیده : مبارزه با قرآن کریم به روش‌های مختلفی از آغاز نزول انجام شده و هنوز ادامه دارد. یکى از روش‌های مقابله دشمنان که امروزه شدت گرفته، ترویج شبهات علیه قرآن کریم جهت تضعیف اعتقادات مسلمانان است. در این راستا کتابی با ...
چکیده : اندیشه پیوستگی متن قرآن کریم پیشینه‌ای دیرین در مطالعات قرآنی دارد و به سده‌های نخست اسلامی باز می‌گردد. باور به پیوستگی متن قرآن در مباحثی نظیر نظم، اعجاز قرآن و تناسب آیات و سور بازتاب یافته و به تدوین آثاری ...
چکیده : حدیث اریکه مشهورترین و پراستنادترین دلیل روایی وحیانی خواندن سنت پیامبر واپسین (ص) است. در برخی از متن های این حدیث، به روایت از پیامبر خدا (ص) این گزاره آمده است که «اوتیت الکتاب و مثله معه؛ به من کتاب ...
چکیده : واکاوی عناصر فرهنگی از رهگذر تدقیق در رمزگان نشانه‌ای و هنجارهای اجتماعی، غایتی است که در رویکرد نشانه‌شناسی اجتماعی دنبال میشود. رمزگان نشانه‌ای بیانگر میزان پایبندی افراد به طبقات خاص اجتماع است و همین امر موجب میشود تا افراد در ...
چکیده : قرآن کریم به صورت مکرر از اطعام به نیازمندان جامعه سخن گفته است چرا که این گروه در ابتدایی‌ترین نیاز خود یعنی خوراک درمانده‌اند. پر واضح است این آیات در یک بستر تاریخی نازل شده‌اند لذا تدبر در آنها مطابق ...
چکیده : تحول علوم انسانی از طریق جنبش نرم‌افزاری و نظریه پردازی، ضرورتی است که در سالهای اخیر مورد توجه قرار گرفته است. لازمه این تحول، رجوع به منابع اصیل و ارزشمند قرآن و حدیث میباشد چرا که بر اساس کلام معصوم ...
چکیده : روستانشینی، در برخی از روایات معصومان(علیه السلام) به شدت مورد نکوهش و مذمت قرار گرفته است. این احادیث، ساکنین روستا را افرادی جاهل و غافل از حدود و احکام الهی دانسته و از سکونت در روستا نهی میکنند. امروزه با ...
چکیده : برخی بر این عقیده‌اند که 5 آیه ابتدایی سوره علق با فاصله زمانی نسبت به دیگر آیات این سوره نازل شده است و بین آیات ابتدایی و انتهایی سورة علق با سوره‌های مدثر، ضحی و قلم نازل گشته. در این ...
