امام علی علیه السلام
يُستَدَلُّ عَلَى المُرُوَّةِ بِكَثرَةِ الحَياءِ، وبَذلِ النَّدى، وكَفِّ الأَذى .
حياى فراوان، نيكى كردن بسيار، و خوددارى از آزاررسانى، نشانه جوان مردى است.
غرر الحكم : ح 10966
چکیده : قرآن به‌عنوان کتابی آسمانی و هدایت‌گر جوامع مختلف بشری، گزاره‌هایی را دربارۀ رسالت جهانی حوزه‌های علمیه در تبیین و تبلیغ دین، ارائه کرده است. بر پایۀ قرآن کریم که یکی از مهم‌ترین منابع معرفت‌شناسی است، می‌توان اصول تبلیغ جهانی اسلام ...
نویسنده :
چکیده : یکی از ضرورت‌های پژوهش در حوزۀ قرآن و حدیث و مطالعات اسلامی، شناخت مجلّه‌های مرتبط با آنهاست. پژوهشگران مطالعات اسلامی برای ارائۀ مقالات نو، نیازمند آگاهی از پیشینۀ مقالات و مجلّه‌های مرتبط با موضوع خود هستند. هدف نویسنده از معرّفی ...
چکیده : با توجه به اهمیت وثیقه المدینه به‌عنوان اولین قرارداد اجتماعی مکتوب از سوی مسلمانان و ارتباط مفاد آن با جنبه‌های مختلف زندگی، بسیاری از پژوهشگران مسلمان و مستشرقان با گرایش‌های مختلف به مطالعۀ آن پرداخته‌اند. در عین حال برخی از ...
چکیده : تبیین انسجام محتوایی در سوره‌های قرآن کریم رهیافتی موثر در نفی شبهه خاورشناسان درباره پراکندگی و ناپیوستگی متن قرآن کریم است. این نوشتار تلاش دارد تا به بررسی انسجام محتوایی در آیات سوره لقمان و کشف مفاهیم محوری برای تبیین ...
چکیده : قرآن و حدیث، تمام نظام هستی و پدیده‌های آن را در حال تسبیح و تنزیه خدا می‌شمرد. انسان‌ها چگونگی و حقیقت این تسبیح را نمی‌فهمند، مگر کسانی که به کمالات روحی و معنوی دست یافته باشند. گروهی از مفسّران، دلالت ...
چکیده : خطاب‌ها و متون دینی، به ویژه روایات، یکدست نیستند. آنها متفاوت و متنوع اند. از دیرباز، فقیهان در مقام شمارش گونه های خطاب، به خطاب های فقهی، قضایی، حکومتی، بیانی و جبلی و فطری اشاره کرده اند. خطاب های فقهی ...
چکیده : این پژوهش بر آن است تا با واکاوی نهجالبلاغه دو آرایۀ بلاغی تشبیه و استعاره را که در این عرصه از بسامد بسیار بالایی برخوردار است، مورد بررسی و تحقیق قرار داده و بارقه‌ای از سخنوری را در قالب مطالبی ...
چکیده : درنگریستن در بسیاری از روایات از کارکرد گسترده واژه «رجل» در آنها به عنوان موضوع پرسش یا حکم حکایت دارد. این مقاله در صدد پاسخ به سه پرسش اساسی در این زمینه است: 1. واژه «رجل» با چه کارکردی در روایات ...
چکیده : نجاشی و شیخ طوسی از رجالیان مشهور شیعه هستند، بعد از تاسیس مدرسه حلّه و اعتبارسنجی حدیث بر پایه سند، آراء رجالی نجاشی و شیخ طوسی از اهمیت فراوانی برخوردار گردید. نجاشی و شیخ طوسی بنا بر وظیفة علم رجال، ...
چکیده : روایات اسباب نزول از جمله مباحث مورد مطالعه در دو حوزه قرآن و حدیث است. در تفسیر الفرقان 288 روایت سبب نزول به کار گرفته شده است که بسیاری از آنها با شرح و نقد مفسر همراه است؛ اما در ...
چکیده : یکی از مهم ترین محورهای ارزیابی حدیث، یافتن شواهد قرآنی حدیث است. در این فرایند، هرچه شواهد قرآنی واضح تر باشد، بر ارزش و غنای حدیث افزوده خواهد شد. حدیث رفع - که در آن برخی موضوعات از امت پیامبر ...
چکیده : زرتشت از پیامبران الهی است که برای هدایت مردم در گسترۀ ایران باستان مبعوث شد. «اَوستا»، نام کتاب مقدّس زرتشتیان است. کهن‌ترین بخش باقی‌مانده از اوستا که مورد اتّفاق همۀ زرتشتیان است، «گات‌ها» نام دارد. امروزه درستی انتساب برخی از ...
چکیده : مسأله اصلی این مقاله تبیین جایگاه تکوینی و تشریعی غیرت زنان در خصوص مسأله تعدد زوجات از منظر روایات است. روایات در این زمینه هم به حوزه هستی یا نیستی غیرت مذکور و هم به حوزه تشریع و عدم جواز ...
چکیده : از مباحث جدی حجیت خبر واحد، قاعده تسامح در ادله سنن و چشم‌پوشی از برخی شرایط اعتبار روایی است. طبق این قاعده خبر غیرثقه در مورد احکام غیرالزام‌آور قابل پذیرش است و مانند احکام الزامی سخت‌گیری در سند نیاز نیست. ...
چکیده : ماجرای «بلوهر و بوذاسف» از سر گذشت هایی است که دیرینگی آن زمینه ساز کاوش های نظری فراوان از سوی صاحبان اندیشه و قلم به منظور یافتن پاسخ روشن به پرسش های مختص آن، به ویژه در سده اخیر شده ...
چکیده : افادة انما للحصر و ان كان من الواضحات التي ربما يستعجب القارئ الكريم من تخصيص البحث فيها، لكن لما استشكل فيها شرذمة يسيرة فاضطرب فيها بعض الفضلاء فلا بأس بصرف الكلام إلى كلمة موجزة موضحة فيها، لما فيها من الثمرات ...
چکیده : بعد از آنکه برخی افراد خواسته یا ناخواسته در احادیث پیامبر دست بردند و سخنان وی را تحریف کردند، ناقدان در صدد چارهجویی برآمدند تا هر سخنی را از هر کسی نپذیرند بدین جهت از راهها و روشهای مختلفی از ...
چکیده : صحابی از ماده «ص ح ب» به معنی همراهی است. مشتقات این ماده، مفهوم «همدلی» یا طولانی بودن» بازه را پیوست خود دارند. کاربری «صاحب المال» برای «مال دار» با پیوست دوم صورت گرفته است. این ماده در مفهوم «پناه ...
چکیده : روایات معصومان : تعالیم برخاسته از وحی الهی و از جمله حاوی زوایای مختلفی از زندگانی حضرت عیسی علیه السلام هستند. این روایات عیسوی به دلیل دربرداشتن آموزه‌های متعدد اعتقادی و عملی، مطمح نظر بسیاری از اندیشمندان مسلمان و ...
چکیده : اسرائیلیات روایاتی هستند که بیشتر مروّجان آن، نومسلمانانی از اهل کتاب بودند. مطالعات تاریخی درباره نحوه پیدایش این روایات و نقد فردی و گروهی برخی از این احادیث پیش‌تر انجام شده است؛ اما از آنجا که این روایات در جوامع ...
چکیده : در میان دانشمندان اسلامی بحث های زیادی پیرامون خلق افعال انسان در گرفته است. در روایات شیعه به صراحت به اثبات خلق تقدیری افعال انسان و نفی خلق تکوینی آن پرداخته شده است. با توجه به معنای لغوی کلمه تقدير، ...
چکیده : دانشوران مسلمان همواره از قرآن و سنت به مثابه مهم ترین سرچشمه های فهم آموزه های دینی یاد کرده اند، سنت و حدیث، خواه مترادف باشند یا به معنای حکایت گری حدیث برای سنت، نقش ویژه ای در تفسیر قرآن ...
چکیده : یکی از مباحث اساسی علم مصطلح الحدیث، ضوابط جرح و تعدیل راویان است که برای پیرایش میراث حدیث از اکاذیب و مجعولات وضع شده است. جرح و تعدیل روات حدیث، بر پایه تضعیفات یا توثيقات محدثان دوره نخستین اسلام شکل ...
چکیده : مؤلفان آثار باقی مانده حدیثی شیعه در آثار خود، روایات را با تعبیر سماع و تحدیث و یا به صورت معنعن نقل نموده و اشاره ای به نقش مکتوبات قبلی ندارند. ابهام در این ارتباط می تواند در ارزیابی روایات ...
چکیده : واژه ذلت از پرکاربردترین واژه‌ها، در قالب‌های مختلف اشتقاقی در نهجالبلاغه است. امام علی(ع) با بهره‌مندی از معارف بلند الهی و برای تعالی جایگاه انسان و ارزشهای انسانی، صورتهای گوناگون این واژه را در گفتار و نوشتار به‌کار گرفته تا ...
چکیده : بهج الصباغه فی شرح نهجالبلاغه نوشتۀ علامه محمدتقی شوشتری، یکی از شرحهای مهم نهجالبلاغه است که با هدف رفع کاستیهای شروح پیشین و با رویکردی انتقادی نسبت به شارحان نهجالبلاغه نگاشته شده است. این کتاب به جهت بسامد نقدها و ...
چکیده : همگام با اهمیت یافتن روزافزون موضوع اخلاقیات در جهان امروز و با توجه به وجود مفاهیم عمیق در آثار ائمه(ع)، بررسی مصادیق هوش‌اخلاقی در نهجالبلاغه، به‌عنوان یک مفهوم نوظهور در حوزۀ اخلاقیات، مدنظر پژوهشگران قرار گرفت و از طریق مطالعه ...
چکیده : یکی از معیارهای امام علی(ع) در گزینش کارگزاران حکومتی امانتداری و پرهیزگاری آنان بود. با این حال، برخی از نامه‌های نهجالبلاغه در توبیخ و استیضاح عملکرد مسئولان خاطی نگاشته شده است؛ از جمله مکاتبۀ امام با عبدالله ابن‌عباس که در ...
چکیده : پژوهش حاضر با تکیه بر روش تحلیل اسنادی و تحلیل مضمون، تربیت معنوی، اهداف و اصول آن را بر اساس آموزه‌های امام علی (ع) در نهجالبلاغه مورد بررسی قرار داده است. هدف از این تحقیق تشریح و تبیین اهداف و ...
چکیده : فضای صدور روایات از مهم‌ترین عوامل مؤثر در فهم سخنان معصومانk به شمار می‌رود. این پژوهش سعی نموده است مبنای شیخ شوشتری را در استفاده از فضای صدور برای فهم حدیث در کارکردهای حدیثی وی شناسایی و معرفی کند. این ...
