امام باقر علیه السلام
الآخِرَةُ دارُ قَرارٍ وَالدُّنيا دارُ فَناءٍ وزَوالٍ ، ولكِنَّ أهلَ الدُّنيا أهلُ غَفلَةٍ .
آخرت ، سراى ماندن است و دنيا سراى رفتن و نيست شدن ؛ امّا اهل دنيا اهل غفلت اند .
الكافي : ج 2 ص 133 ح 16
چکیده : تشکیل حکومت صفوی، اوضاع و شرایط مساعدی را برای توجه هرچه بیشتر اندیشمندان این عصر، نسبت به معارف عالم تشیع، فراهم آورد. در این میان، توجه به اندیشههای امام‌علی(ع)، در نهج‌البلاغه، از اهمیت بهسزایی برخوردار است. به‌طوری‌که اندیشمندان حامی این ...
نویسنده :
چکیده : نقش شناخت در انگیزش انسان به‌سوی عمل یکی از مهمترین ایده‌های سقراط است. او برای شناخت، مراتب مختلفی قائل است و بالاترین مرتبۀآن را خودشناسی معرفی میکند. سقراط معتقد به وحدت معرفت و فضیلت است و قابلیت اصلی انسان را ...
چکیده : یکی از مهمترین روایات قاعده‌ساز، روایت «خذوا بما رووا و ذروا ما راوا» درباره کتاب‌های بنی‌فضال است که از امام حسن عسکری(ع) نقل شده است. این روایت از گذشته محل مناقشه بوده و برداشت‌ها و استدلال‌های مختلف و گاه متناقضی ...
چکیده : گاهی در آیات و روایات برای بیان موضوعی اخلاقی، به موارد آن با ذکر عدد اشاره شده است. مواردی وجود دارد که عدد، گویای همة اطراف موضوع نیست. در اینجا نوعی تعارض بدوی هست؛ زیرا از یک سو ظاهرِ عدد ...
چکیده : یکی از تفاسیر و جنبه‌های عدالت اجتماعی عدالت به مثابه انصاف است؛ اگرچه برخی انصاف را تمام عدالت اجتماعی، و بعضی آن را عالی‌ترین سطح عدالت می‌دانند. تحلیل انصاف به‌سان عدالت امری دشوار است؛ اگرچه انسان توشه‌ای فطری از معرفت ...
چکیده : از مباحث قابل‌بررسی در قلمرو توثیقات عام رجالی، کثرت روایت از معصوم علیه السلام است. شماری از رجالپژوهان،احراز این ویژگی را مشعر به مدح راوی دانسته، به پاره‌ای از احادیث امامیه استناد نموده‌اند. با این همه، دلالت این روایات با ...
چکیده : شناخت یک راوی از طریق روایات وی و نوع تعامل فقیهان با روایات او، قرینه دست یابی به توثیق و تضعیف آن راوی می شود. داود بن کثیر رقی در 88 سند از احادیث کتب اربعه واقع شده است. همچنین ...
چکیده : محمد بن سنان زاهری ازآن دست راویان پرروایت کوفی است که اعتباروی میان رجال‌شناسان وفقیهان مورد گفت وگوست؛ گروهی وی را قابل اعتماد می‌دانند وبرخی اورا نامعتبرقلمداد می‌کنند. ظاهرا تمایلات غالیانة وی دربی‌اعتباری‌اش نزد رجالیان امامی بی‌تاثیرنبوده است . هرچند ...
چکیده : حدیث‌پژوهان برای ارزیابی روایات صحیح از ناصحیح معیارهای گوناگونی را برشمردهاند. عرضه حدیث بر مسلّمات تاریخ یکی از این معیارها است. پژوهشگران حدیث همواره از معیار مذکور برای ارزیابی احادیث بهره بردهاند؛ ولی تا کنون اصول و ضوابط عرضه روایات ...
چکیده : سنّت پس از قرآن مهمترین منبع معرفت دینی است که وصول به آن از طریق خبر متواتر و خبر واحد امکان‌پذیر است. خبر واحد در حوزه عمل و احکام مورد پذیرش است، اما در حوزه اعتقاد و اندیشه از زمان ...
چکیده : شناخت خدا با خدا، نه‌تنها مورد تأکید روایات فراوانی قرار گرفته، بلکه به عنوان تنها راه شناخت خدا معرفی شده است. در تفسیر این روایات، محدثان، متکلمان، فیلسوفان و عرفان‌پژوهان دیدگاه‌های متعددی عرضه کرده‌اند که نوشتار حاضر، به گردآوری، دسته‌بندی، ...
چکیده : رجالپژوهان اهل سنّت در مورد مؤثر بودن اخلاقیات راوی و خبرگی او در پذیرش روایاتش هم‌فکر هستند ولی در مورد نقش گرایش عقیدتی راوی در اعتبارسنجی او اختلاف نظر دارند. در همین راستا این نوشتار، سه اصطلاح «رافضی، ناصبی، شیعی» ...
چکیده : شمار قابل توجهی از مفسران اهل سنت به واسطه باور به وجود روایت‌های نبوی دال بر معرفی «سوره حمد» به عنوان مصداق عبارت «سَبْعاً مِنَ الْمَثانی»، تفسیر این تعبیر به «سوره حمد» را بر دیگر آراء برتری داده و آن ...
چکیده : یکی از ابزارهای بازشناسی جریان‌های تاریخی، مطالعه اسناد و شواهد تاریخی است. از آنجا که قیام‌های توابین، یکی از مهمترین اقدامات شیعیان پس از شهادت امام حسین (ع) بوده است، به نظر می رسد بازخوانی تاریخی و تحلیلی ادعیه امام ...
چکیده : علامه مجلسی در بحارالانوار - کتاب «السماء و العالم» - به شرح و تفسیر متون احادیث پرداخته و تا حدی مشکلات اخبار را حل کرده است. بیان‌هاى وی در ذیل روایات و آیات قرآن، قابل تأمل است. این پژوهش که ...
چکیده : «موسوعه الأحاديث الفقهية عند المذاهب الإسلامية» پژوهشی جامع در حديث فقهی است که حجت الاسلام والمسلمين طباطبايی آن را به همکاری سيد محمد حسن حکيم و گروه فقه و حقوق پژوهشکده علوم ومعارف حديث برای شورای برنامه ريزی مدارس اهل ...
چکیده : آموزه امامت، از جمله آموزه‌های اصیل شیعه امامیه به شمار می‌رود. از شاخص‌ترین مؤلفه‌های این آموزه، این است که امامت منصبی از سوی خداوند و شخص امام نیست دارای مقامات و ویژگی‌هایی خاص است. امامان معصوم: به تبیین این آموزه امامت ...
چکیده : بسیاری از آیات قرآن کریم، افزون بر تفسیر ظاهری، معنای باطنی نیز دارند. برخی از این تفسیرهای باطنی برخاسته از روایات تفسیری معصومین(ع) و صحابه است. آیه 107 سوره صافات که می‌فرماید: "وَ فَدَیْناهُ بِذِبْحٍ عَظیمٍ" نیز از جمله این ...
چکیده : ادبیات مرثیه، از مهمترین منابع تحقیق و پژوهش در معارف حسینی است. زبان هنر در هر قالبی که درآید، ماندگاری و اثربخشی آن را مضاعف میکند. زبان شعر به سبب ویژگی‌های احساسی، حماسی و ادبی سهم بیشتری را در بیان ...
چکیده : میان ایران و سرزمین لبنان پیوندها و اشتراکات فرهنگی و مذهبی عمیقی وجود دارد که سرچشمۀ اصلی آن شیعه بودن بخشی از ساکنان دو منطقه و ریشه‌دار بودن اندیشههای شیعی در آن‌ها است. یکی از موضوعاتی که می‌توان در ادبیات ...
چکیده : زیارت عاشورا جزو زیارات مشهور و مجرّب است که علمای بزرگ شیعه در قرون متمادی بر آن تأکید نموده‌اند. لعن بر دشمنان اهل‌بیت: از مهمترین بخش‌های زیارت عاشورا به شمار می‌رود که موجب خرده‌گیری و طرح شبهه معاندان و منافقان ...
چکیده : اين نوشته، در پی بررسی جایگاه تأویل در فهم دقیق حدیث و نیز حفظ جایگاه آن به عنوان سندی معتبر در متون دینی است؛ ازآنجایی که حدیث، منبعی مهم و غیرقابل چشم پوشی در معرفت دین است، کاوش در ابعاد ...
چکیده : نگرش و تغییر نگرش یکی از موضوعات مهم در حوزه روان‌شناسی است که ارتباط تنگاتنگی با رفتار افراد دارد. ازآنجاکه اهل بیت علیهم السلام به عنوان هادیان بشریت دارای بهترین روش ها در شیوه ارتباطی و تغییر نگرش افراد هستند؛ ...
چکیده : ابن أبی عمیر از راویان برجسته اواخر قرن دوم و اوایل قرن سوم و از طبقه سوم اصحاب اجماع است. وی محضر امام کاظم علیه السلام، امام رضا علیه السلام و امام جواد علیه السلام را درک کرده و یکی ...
چکیده : عمار بن موسی ساباطی از اصحاب امام صادق و امام کاظم علیهما السلام است که فراوان روایت از ایشان نقل می کند. احادیث وی در فقه بسیار تأثیرگذار است، ولی تعارض ها و منفرداتی دارد؛ همین امر سبب شده شخصیت ...
چکیده : از دیرباز برخی نویسندگان اهل سنت بامطالعه متون روایی شیعه به نقد روایات شیعی پرداخته اند. در سال های اخیر حجم نگارش های این چنینی نسبت به قبل افزایش یافته است. در این مقاله با سه اثر جدید از کتاب ...
چکیده : کتاب «کمال الدین و تمام النعمة» نگاشته شیخ صدوق (311-381 ق) از کتاب های معتبر و متقدم در نقل روایات مهدویت محسوب می شود؛ پژوهش حاضر به مصداق یابی روایات تفسیری مهدویت در این کتاب پرداخته است؛ دستاورد این پژوهش ...
چکیده : یکی از مسائل مهم در نبوت شناسی ابراهیم علیه السلام تمارض ایشان در ابتلای به مرض خاص جسمی به عنوان عذری برای حاضر نشدن در عیدگاه ستاره پرستان است که به شبهه تمارض شهرت دارد. این شبهه برآیند تبیین های خاص ...
چکیده : نهج‌البلاغه، کتابی است که نمایانگر گوشه‌ای از اندیشههای بلند و آسمانی امام علی(ع) است و از یک هزار سال پیش به‌صورت کتابی جاودانه در اختیار جهان و جهانیان قرار گرفته است. موضوعات متنوع آن حاکی از روح بزرگ پدیدآورندۀ آن، ...
چکیده : منابع لغوی و تفسیری، واژۀ «العالَمین» را دارای دو معنا دانسته‌اند: «جهانیان»، یعنی آفریدگان یا ساکنانِ جهان؛ و «جهان‌ها»، یعنی جایی که آفریدگان در آن اقامت دارند. در مورد این واژه سؤالاتی وجود دارد که پاسخ‌های درخوری نیافته است. مثلاً ...
