امام باقر علیه السلام
الآخِرَةُ دارُ قَرارٍ وَالدُّنيا دارُ فَناءٍ وزَوالٍ ، ولكِنَّ أهلَ الدُّنيا أهلُ غَفلَةٍ .
آخرت ، سراى ماندن است و دنيا سراى رفتن و نيست شدن ؛ امّا اهل دنيا اهل غفلت اند .
الكافي : ج 2 ص 133 ح 16
چکیده : در میان دانشمندان اسلامی بحث های زیادی پیرامون خلق افعال انسان در گرفته است. در روایات شیعه به صراحت به اثبات خلق تقدیری افعال انسان و نفی خلق تکوینی آن پرداخته شده است. با توجه به معنای لغوی کلمه تقدير، ...
نویسنده :
چکیده : دانشوران مسلمان همواره از قرآن و سنت به مثابه مهم ترین سرچشمه های فهم آموزه های دینی یاد کرده اند، سنت و حدیث، خواه مترادف باشند یا به معنای حکایت گری حدیث برای سنت، نقش ویژه ای در تفسیر قرآن ...
چکیده : یکی از مباحث اساسی علم مصطلح الحدیث، ضوابط جرح و تعدیل راویان است که برای پیرایش میراث حدیث از اکاذیب و مجعولات وضع شده است. جرح و تعدیل روات حدیث، بر پایه تضعیفات یا توثيقات محدثان دوره نخستین اسلام شکل ...
چکیده : مؤلفان آثار باقی مانده حدیثی شیعه در آثار خود، روایات را با تعبیر سماع و تحدیث و یا به صورت معنعن نقل نموده و اشاره ای به نقش مکتوبات قبلی ندارند. ابهام در این ارتباط می تواند در ارزیابی روایات ...
چکیده : واژه ذلت از پرکاربردترین واژه‌ها، در قالب‌های مختلف اشتقاقی در نهجالبلاغه است. امام علی(ع) با بهره‌مندی از معارف بلند الهی و برای تعالی جایگاه انسان و ارزشهای انسانی، صورتهای گوناگون این واژه را در گفتار و نوشتار به‌کار گرفته تا ...
چکیده : بهج الصباغه فی شرح نهجالبلاغه نوشتۀ علامه محمدتقی شوشتری، یکی از شرحهای مهم نهجالبلاغه است که با هدف رفع کاستیهای شروح پیشین و با رویکردی انتقادی نسبت به شارحان نهجالبلاغه نگاشته شده است. این کتاب به جهت بسامد نقدها و ...
چکیده : همگام با اهمیت یافتن روزافزون موضوع اخلاقیات در جهان امروز و با توجه به وجود مفاهیم عمیق در آثار ائمه(ع)، بررسی مصادیق هوش‌اخلاقی در نهجالبلاغه، به‌عنوان یک مفهوم نوظهور در حوزۀ اخلاقیات، مدنظر پژوهشگران قرار گرفت و از طریق مطالعه ...
چکیده : یکی از معیارهای امام علی(ع) در گزینش کارگزاران حکومتی امانتداری و پرهیزگاری آنان بود. با این حال، برخی از نامه‌های نهجالبلاغه در توبیخ و استیضاح عملکرد مسئولان خاطی نگاشته شده است؛ از جمله مکاتبۀ امام با عبدالله ابن‌عباس که در ...
چکیده : پژوهش حاضر با تکیه بر روش تحلیل اسنادی و تحلیل مضمون، تربیت معنوی، اهداف و اصول آن را بر اساس آموزه‌های امام علی (ع) در نهجالبلاغه مورد بررسی قرار داده است. هدف از این تحقیق تشریح و تبیین اهداف و ...
چکیده : فضای صدور روایات از مهمترین عوامل مؤثر در فهم سخنان معصومانk به شمار می‌رود. این پژوهش سعی نموده است مبنای شیخ شوشتری را در استفاده از فضای صدور برای فهم حدیث در کارکردهای حدیثی وی شناسایی و معرفی کند. این ...
چکیده : علی رغم فساد مذهب واقفیان، به دلیل رویکرد عالمان امامیه در قبول روایات واقفیان توثیق شده،، نام برخی از سران واقفیه در اسناد شماری از روایات مهدوی به چشم می خورد. این در حالی استکه وجود انگیزه های فرقه ای ...
چکیده : ظهور محدثی چیره دست و نقادی خبیر در علم الحدیث بسان شیخ صدوق، نتیجۀ بهرر ه گیر ری وی از اساتیدی دانشمند و عالمانی خبره است که طی طریق کمال را بدو راهبری نموده اند. کنکاش در زندگی علمی صدوق، ...
چکیده : مناظره با روشهای صحیح در افکار و قلب دیگران نفوذ بیشتری دارد اما مناظره با روشهای نادرست، طرف مقابل را در عقیدة باطل خویش متعصبتر مىکند. لذا قرآن مناظره (جدال) احسن را توصیه کرده است. در این نوع مناظره ...
چکیده : آیات تطهیر، ولایت، اولیالأمر، تبلیغ و آیات مشهور دیگر از دیرباز بخشی از مشهورترین استنادهای کلامی امامیه بوده است. آیات قصص کمتر مورد توجه مفسران و متکلمان امامی قرار گرفته است، در حالی که ائمه اطهار (علیهمالسلام) در تبیین و ...
چکیده : کتابها و آموزه‌های دینی، سیمای معصومین (علیهمالسلام) و سخنان و روایات سازنده آنان برای روشنگری و استبداد‌ستیزی، از مبانی نظری مهم در ادبیات پایداری است که همواره انسان را به اخلاق نیکو برای رسیدن به رستگاری دعوت می‌کنند. بر این ...
چکیده : «توحید» اساسی‌ترین اصل اعتقادی اسلام است و دیگر معارف اعتقادی و معارف ارزشی انسان از آن نشأت می‌گیرد. توحید ذاتی مهمترین نوع توحید و زیربنای تمام مراتب توحید است. امامرضا (علیهالسلام) نیز بسان سایر معصومان (علیهمالسلام) به این مسئله اساسی ...
چکیده : تحلیل رویکرد ارتباطات امامرضا(علیه السلام) با فرقه زیدیه (با بهره‌گیری از روش تحلیل گفتمان روایی پدام(PDAM)) اسلامیسازی روشها و نظریههای علوم انسانی و تجربی، از نقطهنظرات بیش از دو دهة مقام معظم رهبری (مدظلهالعالی) بوده است. از آنجاکه عصر امامرضا (علیهالسلام) با ...
چکیده : مجموعة حدیثی کافی نوشتة محمدبنیعقوب کلینی از مجموعه‌های مهمّ حدیثیِ شیعیان اثنیعشری است. برخی از مستشرقان تفاوت‌های میان این اثر با مجموعة حدیثی دیگر شیعی یعنی بصائر الدرجات را بررسی کرده و به این نتیجه رسیده‌اند که کافی هرچند از ...
چکیده : فقه رضوی از کتابهای چالش‌برانگیز و تأثیرگذار در مجامع فقهی امامیه بهشمار می‌رود. این کتاب در برخی منابع فقهی و کتاب‌شناسی، به استنادِ گزاره‌ها و شواهد سه‌گانه ذیل، اثرِ تألیفی یا املایی امامرضا(علیهالسلام) دانسته شده است: نخست، مستندات تاریخی همچون ...
چکیده : اعتقاد به وحدانیت حق‌تعالی به عنوان اصلی‌ترین و بنیادی‌ترین عقیده در دیدگاه امام حسین(ع)، سبب می‌شود قیام عاشورا نه‌تنها جنبشی سیاسی _ اجتماعی، بلکه قیامی اعتقادی با محوریت توحید تلقی گردد. باور توحیدی امام حسین(ع) در خطابه‌ها، مکاتبات و رفتار ...
چکیده : نمایش‌نامۀ تعزیه از ماندگارترین مراسم‌های مذهبی ایران است که در آن ضمن سرودن اشعاری، به مدح و سوگواری اهل‌بیت: پرداخته می‌شود. از جمله شخصیت‌های برجستۀ حاضر در کربلا که جان خویش را در راه حمایت از امام حسین(ع) فدا کرد، ...
چکیده : فرازی از خطبه امام حسین علیه السلام در روز عاشورا به راستی مرا نمی‌شناسید و نمی‌دانید من کیستم؟ آیا کشتن و شکستن حرمت من رواست؟ آیا من فرزند دختر پیامبرتان نیستم؟ آیا من وصیّ پسرعموی پیامبر شما نیستم؟ آیا حمزه سیدالشهدا ...
چکیده : یکی از مهمترین مسائل قابل پژوهش در قیام امام حسین(ع)، مسئله خروج ایشان از مدینه است. برای شناخت عمیق و همه‌جانبه این پدیده، همچون هر پدیده تاریخی دیگر، نیاز به یک مطالعه فراگیر بسترشناسانه از اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی ...
چکیده : عرفان و آموزه‌های عرفانی، یکی از راه‌های تکامل انسان و معرفت خداوند و رسیدن به ساحت ملکوتی اوست. از آن‌جا که کسب آموزه‌های عرفانی باید از راه صحیح به دست آید تا بتوان به درستی و خلوص آن اعتماد پیدا ...
چکیده : حضرت رقیه(س) فرزند امام حسین(ع) امام سوم شیعیان است. این اثر در پی سرگذشت این دختر خردسال در منابع تاریخی و رسیدن به نتیجه‌ای روشن درباره زندگی و ذکر نام حضرت است. این‌که سرگذشت حضرت رقیه(س) در منابع تاریخی چگونه ...
چکیده : هدف از این نوشتار، بررسی نقش خوارج (شورشیان) در واقعه عاشورا از منظر تاریخی و حدیثی است که در آن شخصیت و نقش افرادی چون شمر بن ذی الجوشن، شبث بن ربعی، خاندان اشعث و... مورد تحلیل قرار می‌گیرد. روش ...
چکیده : شناخت معنای واژگان، از مهمترین مراحل فهم متون دینی است. این مهم، زمانی تحقق مییابد که مبتنی بر روشی علمی باشد و از یک سیر منطقی پیروی کند. خصوصا دربارۀ متون مقدسی چون نهجالبلاغه که از ادبیاتی فاخر برخوردار است ...
چکیده : عبارت مشهور «اِتَّقِ شَرَّ مَنْ اَحْسَنتَ اِلَیْه» از جمله سخنان منتسب به معصومین(ع) است. بررسی حدیث بودن آن و درستی یا نادرستی این انتساب، سوال اصلی مقاله است. صحت صدور این سخن از معصوم نیازمند بررسی وجود آن در منابع ...
چکیده : یکی از منابع تأثیرگذار بر متون عرفانی، سیره اهل‌بیت (ع) است. این تأثیرگذاری نه‌تنها بر متون عرفانی شیعی بلکه متون عرفانی که توسط اهل سنت نوشته‌شده‌اند را نیز دربرمی‌گیرد. مستملی‌بخاری که انتساب به اهل سنت دارد، کتاب شرح‌‌التعرف را به ...
چکیده : حدیث به عنوان پر کاربردترین منبع استنباط معارف و علوم اسلامی از دیرباز مورد توجه اندیشمندان و محققان مختلف اسلامی بوده و گاه تنها با اکتفا به نقل و گاه توام با نقد در خلال آثار تفسیری، فقهی، کلامی و ...
