پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله
لا يَعتَقِدُ قَلبُ مُسلِمٍ عَلى ثَلاثِ خِصالٍ إلَا دَخَلَ الجَنَّةَ. قالَ: قُلتُ: ما هِيَ؟ قالَ : إخلاصُ العَمَلِ للّهِِ، وَالنَّصيحَةُ لِوُلاةِ الأَمرِ، ولُزومُ الجَماعَةِ، فَإِنَّ دَعَوتَهُم تُحيطُ مِن وَرائِهِم.
ـ به نقل از زيد بن ثابت ـ :پيامبر خدا صلىالله عليه و آله فرمود: «دل هيچ مسلمانى با سه خصلت گره نمىخورد، مگر آن كه به بهشت مىرود». گفتم: آنها كداماند؟ فرمود: «خالص گردانيدن عمل براى خدا، خلوص و خيرخواهى نسبت به زمامداران، و پيوستگى با جامعه اسلامى؛ چرا كه دعاى آنان، از هر سو آنان را در ميان گرفته است».
سنن الدارمي : ج1 ص80 ح233 و ح231
چکیده : حضرت رقیه(س) فرزند امام حسین(ع) امام سوم شیعیان است. این اثر در پی سرگذشت این دختر خردسال در منابع تاریخی و رسیدن به نتیجهای روشن درباره زندگی و ذکر نام حضرت است. اینکه سرگذشت حضرت رقیه(س) در منابع تاریخی چگونه ...
نویسنده :
چکیده : هدف از این نوشتار، بررسی نقش خوارج (شورشیان) در واقعه عاشورا از منظر تاریخی و حدیثی است که در آن شخصیت و نقش افرادی چون شمر بن ذی الجوشن، شبث بن ربعی، خاندان اشعث و... مورد تحلیل قرار میگیرد. روش ...
چکیده : شناخت معنای واژگان، از مهمترین مراحل فهم متون دینی است. این مهم، زمانی تحقق مییابد که مبتنی بر روشی علمی باشد و از یک سیر منطقی پیروی کند. خصوصا دربارۀ متون مقدسی چون نهجالبلاغه که از ادبیاتی فاخر برخوردار است ...
چکیده : عبارت مشهور «اِتَّقِ شَرَّ مَنْ اَحْسَنتَ اِلَیْه» از جمله سخنان منتسب به معصومین(ع) است. بررسی حدیث بودن آن و درستی یا نادرستی این انتساب، سوال اصلی مقاله است. صحت صدور این سخن از معصوم نیازمند بررسی وجود آن در منابع ...
چکیده : یکی از منابع تأثیرگذار بر متون عرفانی، سیره اهلبیت (ع) است. این تأثیرگذاری نهتنها بر متون عرفانی شیعی بلکه متون عرفانی که توسط اهل سنت نوشتهشدهاند را نیز دربرمیگیرد. مستملیبخاری که انتساب به اهل سنت دارد، کتاب شرحالتعرف را به ...
چکیده : حدیث به عنوان پر کاربردترین منبع استنباط معارف و علوم اسلامی از دیرباز مورد توجه اندیشمندان و محققان مختلف اسلامی بوده و گاه تنها با اکتفا به نقل و گاه توام با نقد در خلال آثار تفسیری، فقهی، کلامی و ...
چکیده : یکی از منابع غنی اسلامی در حوزه عدالتخواهی و تبیین مواضع روشن در برخورد قاطع با فساد و بیعدالتی کتاب شریف نهجالبلاغه است. نهج البلاغه دریایی است بی کران و ژرف و در عین حال قطره ای از اقیانوس بینهایت ...
چکیده : وجود روایات متعارض و مختلف در رجال کشّی از ویژگیهای این اثر کهن رجالی است. در پارهای از روایات و گزارشهای متعارض رجال کشّی تعدادی از راویان یکجا و همزمان توسط امامان معصوم(ع) مدح و تعدیل و گاه مورد مذمت ...
چکیده : سبکشناسی، روشی علمی و کاربردی در بررسی و تحلیل متون است که از طریق بازشناسی مختصات سبکیِ پربسامد و کشف پیوند آنها با معانی وانهاده شده در متن، سعی در شناخت افکار و کشف درونیات مؤلف دارد. پژوهش پیشرو با ...
چکیده : عمل غیر معتدل افزون بر اینکه فاقد توجیه اخلاقی است، با عصمت معصومان (ع) سازگاری ندارد، پاره ای از جستارهای نصوص دینی نشانگر آن است که از امیر مؤمنان علی (ع) در برخی موارد اعمال محافظه کارانه و تفریطی و ...
چکیده : پس از نزول سوره برائت، پیامبراکرم(ص) ابوبکر را مأمور ابلاغ بر مشرکان مکه نمود؛ اما وحی، آنحضرت یا مردی از خودش را ملزم به اجرای حکم کرد. لذا ایشان به مأمورش دستور بازگشت داد و ابلاغ فرمان الهی را به ...
چکیده : یکی از سؤالات مهمی که دغدغه فکری بسیاری از مسلمانان میباشد این است که چرا نام امیرمؤمنان امامعلی(ع) در قرآن نیامده است؟ بسیاری از علمای شیعه نیز پاسخهای متعددی به این سؤال دادهاند و گویا پذیرفتهاند که در قرآن نام ...
چکیده : یکی از بحث برانگیزترین مؤلفههای مؤثر در جرح و تعدیل راویان، مذهب آنان است. این مسئله که آیا صداقت و ضبط راویان در اعتماد به گفتار آنان کافی است و یا مذهبشان نیز از مؤلفههای دخیل در جرح و تعدیل ...
چکیده : شعر آیینی تجلی ارزشهای ملی- میهنی و یا ارزشهای دینی و مذهبی است. آنچه امروز به عنوان شعر آیینی شناختهمیشود، بیشتر تجلیگاه ارزشهای دینی و مذهبی چون توحیدیهها، مناجاتنامهها، اشعار عرفانی و بهویژه اشعاری در مدح و رثای اهل بیت ...
چکیده : زوائد شاخهای از علوم حدیث است که با رسالت صیانت از میراث حدیث اسلامی پا به عرصهی وجود نهاد. نخستین تألیف مستقلِ موجود در این فن، کتاب "غایة المقصد فی زوائد المسند" اثر نور الدین هیثمی است. این کتاب آیینهی ...
چکیده : نوشتار حاضر، از وجوه مختلفی به بازکاوی قصه منع حضرت داوود از ساختن بیت المقدس پرداخته است. در بررسی سندی، وجود راویان غیرقابل اعتماد و ضعف ارسال در سلسله سند، صلاحیت اعتمادسازی به حدیث از بین برده است. در بخش ...
چکیده : در دامنه پدیده حدیث و پژوهش میراث عظیم روایی در طول تاریخ به وجود آمد. در دوره معاصر و با وقوع انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 با محوریت شعارهای اسلامی، به حدیث بیش از پیش توجه گردید و در ...
چکیده : انقلاب اسلامی بر پایه مبانی دینی شکل گرفت و در این راستا با حمایت از فعالیتهای پژوهشی در حوزه مبانی و منابع دینی موجب شد تا فعالیتهای چشم گیری در رشته حدیث و علوم حدیث به ویژه در گستره به ...
چکیده : این نوشتار با روش استقرایی ـ تحلیلی به دنبال نقش و کاربرد حدیث در مباحث الفاظ علم اصول فقه است، مبحث الفاظ یکی از مباحث گسترده اصول فقه است که ماهیت اعتباری و تحلیلی داشته، و اهمیت گستردهای در استنباط ...
چکیده : در احادیث بر جای مانده از رسول خدا صلّی الله علیه و آله، روایاتی وجود دارد که در آن از عصمت پیامبر و اهلبیت علیهم السلام بزرگوار آن حضرت سخن به میان آمده است. یکی از این روایات، حدیث «. ...
چکیده : یکی از ابعاد تربیت، جنبه اصلاحی آن است که مربی برای اصلاح و تغییر در صفات و رفتار ناپسند متربّی در ساحتهای اجتماعی، عبادی، اعتقادی و سیاسی متربّی فعالیتهایی انجام میدهد، اما این تلاشهای تربیتی در عرصه اصلاح روشهای مربوط ...
چکیده : سوره قصص، به اتفاق آرای مفسران، در سالهای میانی حضور پیامبر(ص) در مکه به طور پیوسته نزول یافته است؛ اما برخی با تکیه بر اسباب نزول و روایات تفسیری، تاریخگذاری آیه 85 این سوره را به آستانه هجرت، زمانی که ...
چکیده : دستیابی به فهم دقیق یک حدیث، نیازمند فهم صحیح مفردات آن است که این مهم، فراتر از بررسی واژگانی، نیازمند تحلیل معنای کلمه بر پایه متون روایی، تاریخی و دیگر قراین مؤثر است. یکی از واژگانی که معنای آن با ...
چکیده : روایات قیام قائم آلمحمد(عج)، بخشی از تراث مکتوب حدیثی مسلمانان است. بدون درنظر گرفتن مفهوم درست و شرایط ویژه عصر قیام، روایات گاهی ناباورانه و گاهی از باب معجزه جلوه میکند. امام باقر(ع) فرمود: هنگامه قیام قائم ما، خداوند دستش ...
چکیده : دیدگاه های مختلف مطرح شده در باب رابطه قرآن و حدیث و میزان نقش روایات تفسیری در تفسیر قرآن، تاکنون بر پایه های فرضی و نظری پیشرفته است. بر این اساس، تلاشهای انجام شده، در خلأ یک جامعه آماری عینی ...
چکیده : دعای هفت هیکل یکی از متونی است که در سالیان اخیر میان مردم معروف شده است. این دعا متشکّل از فقرات هفتگانه بوده که به هر فقره، عنوان «هیکل» اطلاق می شود. این متن با عنوان «هفت هیکل» در کتاب ...
چکیده : میان دانشوران معاصر شیعه سه دیدگاه درباره رویکرد علامه محمد باقر مجلسی در تألیف بحار الانوار وجود دارد. بیشتر آنان برآن اند که هدف وی فقط جمع آوری احادیث بوده است. عده ای نقش گزینشیِ وی در انتخاب مصادر و ...
چکیده : «تقیّه» با قیود و شرایطش حُکمی قرآنی است. یکی از اختلافات شیعه و اهل سنّت، گستره و شرایط همین حُکم است. منابع کهن و معتبر اهل سنّت، روایات بسیاری دربارۀ «تقیّه» دارد که مجموع آن میتواند گستره و شرایط این ...
چکیده : موضوع «تجرّی» در دانش های اصول، فقه، کلام، فلسفه، حقوق، تفسیر و حدیث کاربرد دارد. اظهار نظر دربارۀ این موضوع، بدون توجّه به متون قرآنی و حدیثی، گویای واقعیت نبوده و مسیر درست را روشن نمی کند. بسیاری از بحث ...
چکیده : نقد قرآنمحور احادیث و بالاخص روایات تفسیری در مقام چیستی و چگونگی و در مقام کاربست و تطبیق ضرورت دارد. پژوهش حاضر، با هدف پاسخ به این موضوع، از حیث ارائه مبانی عرضه حدیث بر قرآن بر پایه سیره معصوم: ...