بصيرت - صفحه 7

همچنين در بسيارى از روايات ، واژه هاى ديگرى همچون : عقل ، ۱ معرفت ، علم و حكمت ۲ نيز در معناى بصيرت به كار رفته اند .

2 . بيناى مطلق

در نوزده آيه از قرآن ، خداوند متعال ، با صفت بينايى ، توصيف شده است . ۳ اين صفت ، حاكى از احاطه علمى و ذاتىِ آفريدگار بر همه چيز است . لذا برخى از روايات ، بصير را از صفات ذات خداوند دانسته اند . بنا بر اين ، بيناى مطلقْ اوست و همه چيز ، بينايى را از او دريافت مى كنند ۴ و هر كس به او نزديك تر باشد ، از بصيرت و بينشِ بيشترى برخوردار خواهد بود .

3 . معناى ديده بصيرت

از منظر قرآن ، در باطن انسان ، شعور مرموزى وجود دارد كه با الهام فطرى الهى ، مى تواند خوب را از بد ، و حق را از باطلْ تشخيص دهد . متن سخن خداوند متعال در اين باره ، چنين است :
«وَ نَفْسٍ وَ مَا سَوَّاهَا فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَ تَقْوَاهَا .۵
سوگند به نفس و آن كه آن را درست كرد ! سپس پليدكارى و پرهيزگارى اش را به آن ، الهام كرد»
.
در روايتى از امام صادق عليه السلام ، اين الهام فطرى ، چنين تفسير شده است :

1.ر . ك : دانش نامه عقايد اسلامى : ج ۱ ص ۱۷۵ (معرفت شناسى / پژوهشى در باره معناى خِرد) .

2.ر . ك : دانش نامه عقايد اسلامى : ج ۲ ص ۲۴۷ (معرفت شناسى / پژوهشى در باره معناى دانش) .

3.ر . ك : دانش نامه عقايد اسلامى : ج ۵ ص ۳۶۹ (خداشناسى / فصل نهم : بصير) .

4.دريافت عقل از خدا ـ كه در شمارى از احاديث آمده ـ ، اشاره به اين معناست (ر . ك : دانش نامه عقايد اسلامى : ج ۱ ص ۴۲۶ پاورقى ۱) .

5.شمس : آيه ۷ ـ ۸ .

صفحه از 12