بعد از مطالعه و تحلیلی که در باب این سوره انجام دادم، نزول بخش نخست این سوره، بعد از سوره علق، نزد من ترجیح یافته است. قطعی است که بعد از نزول پنج آیه اوّل سوره علق، بخشی از سوره مدّثّر نازل شده ولی از آیه 25 به بعد این سوره، در مکّه نازل شده است؛ بعد از آن که هراس ولید بن مغیره برانگیخته شد ۱.
بعد از آوردن همه آیات سوره مدّثّر، در عنوان «ممّا جاء فی السنّة حول سورة المدّثّر» به شکلی، ترتیب انتخابی خودش (اوّل علق، بعد بخشی از مدّثّر) را موجه می‌داند و از روایات بهره می‌برد. از جمله روایت امّ سلمه که می‌گوید:
جابر بن عبد الله انصاری خبر داد: از رسول خدا صلی الله علیه و آله شنیده است که در باب فترتِ وحی، فرمود: فرشته وحی را بین زمین و آسمان دیدم که بر کرسی خاصی نشسته بود، آن گاه هراس مرا گرفت و بر زمین افتادم و پیش همسر خود آمدم و گفتم: زمّلونی زمّلونی. آن گاه خداوند، پنج آیه اوّل مدّثّر را نازل کرد.
در سوره مزّمّل (سومین سوره از دید او) می‌نویسد:
«به اعتبار مفاهیم آغاز سوره، نظرم این است که این سوره مکّی است، به استثنای چند آیه که در مدینه نازل شده است ۲.
در باره سوره قلم (چهارمین سوره از دید او) می‌نویسد:
من به بیشتر آیات نظر کردم و ترجیح دادم که آن را چهارمین سوره بدانم، البته در این که در اوایل وحی، در مکّه آمده است اتّفاق نظر وجود دارد، ولی آیات 17 _ 33 و 48 _ 50 مدنی است ۳.
در باره سوره حمد (پنجمین سوره از دید او) می‌نویسد:
علمای علوم قرآن عنایت دارند که این سوره، به دلیل روایات مربوط به تنزیل قرآن، پنجمین سوره نازل شده است. مرجّح همین دیدگاه است، ولی عدّه‌ای گفته‌اند که اوّلین سوره نازل شده است؛ چون امّ القرآن و در برگیرنده مهم‌ترین هدف‌های قرآن است. ولی این دیدگاه، نوعی طرح دیدگاه بدون دلیل است ۴.
از مطالب کتاب استنباط می‌شود، وی به همان ترتیب نزول معروف اعتقاد دارد و تفسیر ترتیبی خود را از همان سوره علق آغاز کرده، فقط در ترتیب سه سوره دوم تا پنجم بر اساس اجتهاد خود نظر داده است. مثل سورّ مدّثّر، که با استفاده از روایات آن را دومین سوره می‌داند یا مثل سوره مزّمّل، که آن را بدون ذکر دلیل، دومین سوره می‌داند.
مقایسه‌ای کلی میان سه تفسیر یادشده
تفاسیر معارج التفکّر، بیان المعانی، و التفسیر الحدیث، بر اساس ترتیب نزول است، امّا حبنکه، از سوره علق، مدثّر، مزمّل، قلم و فاتحه ...، و ملاحویش از سوره علق، قلم، مزمّل، مدثّر، فاتحه ...، و
