روش‌شناسي تفسير «معارج التفکّر و دقايق التدبّر» - صفحه 91

فراخواندن به کسب دانش با امکاناتی است که خدای خالق فراهم ساخته و به او قدرت داده است که همه امکانات را برای رسیدن به دانش به کار گیرد و او را به سمت کیفیت کسب دانش، هدایت نماید که با اهمیت‌ترین وسائل، قرائت است؛ قرائت حقائق تدوین یافته که در بر گیرنده علوم صحیح و نافع در دنیا و آخرت است. و آن گاه نگارش دریافت‌های علمی‌که به واسطه عقل، به دست آمده است؛ از طریق حواس ظاهری یا باطنی، تجربه، اخبار درست که از جمله آن‌ها، وحیِ نازل شده از سوی خداست. اهم وسائل تدوین، کتابت است که جدیدترین شیوه‌های تدوین، کامپیوتر است ... .
درس دوم از آیات 6 _ 8 شکل گرفته است. نویسنده اشاره می‌کند:
وقتی انسان‌ مربی و مرشد نداشته باشد، تسلّط او بر امکانات و وسائل، به او احساس بی نیازی از خدا می‌دهد؛ زیرا حس نمی‌کند که تمام این امکانات از جانب خداست ... .
درس سوم، از آیات نهم تا پایان سوره است. مؤلّف، درس سوم را پاسخی از سوی خداوند به این سؤال می‌داند:
وضعیت توده‌های مردم در مقابل علوم دینی که آن‌ها را به سعادت دو زندگی فرا می‌خواند، چگونه است؟
آن گاه به گروه‌های چهارگانه مردم در برابر دعوت انبیا می‌پردازد: دو گروه تصدیق‌کننده و دو گروه تکذیب‌کننده با تفاوت‌های اندک.

و. «تدبّر تحلیلی برای پیام‌ها»

نویسنده ذیل عنوان «تدبّر تحلیلی للدروس» به تفسیر آیات در هر کدام از دروس به شیوه عقلی _ اجتهادی می‌پردازد و گاهی در قسمت تدبّر تحلیلی، عنوانی به اسم «تمهید» می‌آورد. تمهید، آماده‌سازی و مقدّمه برای شروع دروس است که مفسّر در این قسمت با کمک گرفتن از آیات دیگر، ذهنیت خواننده را برای ورود به درس آماده می‌کند. در قسمت رویکرد اجتهادی _ عقلی، مثال‌های آن را می‌آوریم.

ز. «سبب نزول»

نویسنده در موارد اندکی به سبب نزول سوره نیز اشاره می‌کند. از جمله در سبب نزول سوره مسد می‌نویسد:
در سبب و علّت سوره مسد، وارد شده است که خداوند رسولش محمّد صلی الله علیه و آله را فرمان داد که خویشاوندان نزدیک‌تر را انذار کند. او از خانه خارج شد تا به کوه صفا رسید و فریاد برآورد: «ای قبیله بنی فِهر، ای بنی عِدِی، و سایر قبایل اصیل قریش!» سپس منتظر ماند تا گرد او جمع شدند. و برای کسانی که نتوانستند شرکت کنند، فرستاده‌ای فرستاد. وقتی همه

صفحه از 104