جمع شدند، رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «خبر دهم که لشکری در پشت این کوه، قصد غارت شما را دارد، آیا مرا تصدیق می‌کنید؟» گفتند: «آری، از تو تجربه کذبی نداریم». رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «من انذارکننده شما هستم در مقابل عذاب شدید». ابولهب که از قوم قریش بود، گفت: «تبّاً لک (زیان بر تو باد)، برای این ما را جمع کردی؟» در این جا بود که خداوند سوره مسد یا تبّت را نازل فرمود این سبب سوره را بخاری و مسلم از ابن عباس نقل کرده‌اند ^۱.

رویکرد تفسیر

اجتهادی _ عقلی

این تفسیر پانزده جلدی، لبریز از تحلیل و اجتهاد و تدبّر مؤلّف است که در میدان‌های مختلف تحقیق او نمایان شده است. مثل بحث‌های بلاغی و ادبی، تفسیر قرآن به قرآن، تفسیر روایی، نقد نظرات مفسّران، سؤال و پاسخ، پرداختن به اقوال اهل سنّت، بحث‌های تاریخی، کمک گرفتن از دیدگاه‌های علمی، انتقاد و ... که مجموعاً رویکرد اجتهادی _ عقلی را در آثار او برجسته نموده است. وی حتی، ترتیب سور اوّلیه را با تدبّر در آیات و سبب نزول و احادیث به دست آورده است. می‌توان گفت سهم رویکرد اجتهادی بیش از هفتاد درصد است.
نمونه‌هایی از تحلیل و اجتهاد او را در مباحث قرآنی _ تفسیری از سوره سبأ می‌آوریم:
مفسّر، بعد از آوردن متن کامل سوره و درس‌های یازده‌گانه آن، بحث اجتهادی خودش را که در حقیقت آغازی بر تفسیر آیات است، شروع می‌کند. بعد از ذکر آیات یک و دو، تمهیدی می‌آورد که این دو آیه به منزله مقدمه برای عناصر ضابطه ایمانی برای ورود در اصل موضوع است که آیات سوره بر حول آن محور می‌گردد. یعنی پیگیری راه علاج برای گروهی از مشرکان است که در برابر نزول سوره، واکنش‌هایی نشان دادند. به عناوین درس‌های این سوره اشاره می‌کنیم:
درس اوّل (آیات 1 و 2): همه حمدها در دنیا برای خدا است و او مالک همه آسمآن‌ها و زمین است. و نیز همه حمدها در آخرت تنها برای اوست.
درس دوم (آیات 3 _ 9): طرح دو سخن از سخنان کافران است که در هنگام نزول سوره سبأ بیان کردند.
درس سوم (آیات 10 _ 14): طرح قصه حضرت داوود و حضرت سلیمان.
درس چهارم (آیات 15 _ 21): طرح مختصری از قوم سبأ (سامیول).
درس پنجم (آیات 22 _ 27): آموزش به پیامبر ا ست که در برخورد علمی ‌و جدلی با مشرکان چگونه برخورد کند.
درس ششم (آیات 28 _ 30): اعلام به رسول اکرم صلی الله علیه و آله که «تو رسول همه مردم هستی».