أنیق یعنی: زیبایی شگفتآور.۱
شبّر گاه معنای ارائه شده برای برخی واژگان از سوی پیشینیان را خلاف عرف و لغت میداند و از پذیرش آن تن میزند؛ برای نمونه در بیان معنای واژه رضا _ که یکی از دانشمندان آن را به ترک اعراض تعبیر کرده _ میگوید:
در لغت و عرف، استعمال واژه رضا در معنای ترک اعراض ثابت نشده، بلکه کاربرد آن در معنای اراده جریان دارد.۲
همو در موضع دیگر، در بیان معنای واژه اراده، آورده است:
اراده در عرف و لغت به معنای تقدیر نبوده و جز از طرف این گوینده، از سوی فرد دیگری به کار نرفته است.۳
او گاه نیز به اصطلاحات و فنون رایج در زبان عربی اشاره کرده و معنای حدیث را با توجه به آن ارائه کرده است؛ برای نمونه در شرح بخشی از دعای امام سجاد علیه السلام در صحیفة السجادیه، مراد از عدد را در عبارت «لک یا الهی وحدانیة العدد»، ذات دانسته و علت آن را تداول استعمال این معنا در میان تازیان بیان کرده است:
عدد اینجا متضمن معنای ذات است. تضمین، یکی از فنون زبان عربی است و استعمال آن میان آنان شیوع دارد. بنا بر این، گویی مراد امام لک یا الهی وحدانیة الذات لا لغیرک بوده است.۴
ب. صرف و نحو عربی
از ضابطههای فهم هر متن، شناخت اصول و قواعد زبان متن است و اشراف به علوم عربی که نخستین وسیله فهم علوم دینی است، در کشف معنای حدیث ضروری است. شبّر در مواضع متعدد، به هنگام بیان وجوه مشکل احادیث، از دقتهای صرفی و نحوی بهره برده است؛ برای نمونه در بیان وجوه معنایی عبارت «... و من تقدیره منایح العطاء بکم انفاذه مقروناً محتوماً» در زیارت امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف میگوید:
واژه منایح یا به علت در تقدیر بودن مفعول، منصوب است که در این صورت انفاذه
1.. شبّر این قول را نیز ظاهراً بدون استناد به مرجع لغوی خاصّی بیان کرده است؛ امّا احتمال میرود از مجمعالبحرین، لسان العرب و النهایة استفاده کرده باشد(ر.ک: النهایة، ج۱، ص۷۶؛ لسان العرب، ج۱۰، ص۹؛ مجمع البحرین، ج۵، ص۱۳۶).
2.. مصابیحالانوار، ج۱، ص۹۷.
3.. همان.
4.. همان، ج۱، ص۱۹۴؛ نمونههای بیشتر را ر.ک: همان، ج۲، ص۲۱۳.