ضمن آن، إلّا به معنای واو به کار رفته است. در این صورت، معنای حدیث آن است که بهترین زنان امت من و امت عیسی (که مریم او را به دنیا آورد) فاطمه است. دلیل این که امت عیسی را از بین سایر پیامبران ذکر کرد، کثرت زنان صالح و عابد در آن است.۱ علی بن ابراهیم در تفسیر القمی،۲ بحرانی در البرهان۳ و شیخ طوسی در التبیان نیز إلّا را در این آیه به معنای واو دانسته‌اند.۴
در حدیث دیگری پیامبر صلی الله علیه و آله هنگام بیان کیفیت صلوات به یاران خود، آن را این‌گونه بیان کرده است:
اللهم صل علی محمد و آل محمد کما صلیت علی ابراهیم و آل ابراهیم انک حمید مجید.
وجه مشکل روایت آن است که، مشبه‌ٌبِه باید قوی‌تر از مشبه باشد؛ حال آن که در این حدیث این طور نیست و صلوات بر پیامبر صلی الله علیه و آله و خاندانش به صلوات بر ابراهیم علیه السلام و خاندانش تشبیه شده است. لذا شبّر با استناد به قرآن، یکی از راه حل‌های این مشکل را تعلیلیه بودن کاف دانسته است:
کاف در اینجا برای تعلیل است؛ همان طور که در آیه 151 سوره بقره آمده است: «کَما أَرْسَلْنا فیکُمْ رَسُولاً مِنْکُم» . و یا در آیه 198 همان سوره آمده است: «وَ اذْکُرُوهُ کَما هَداکُم» .۵
3. حجیت سنت قطعی در فهم حدیث
شبّر برای استناد به سنت قطعی معصومان علیهم السلام ، به احادیث متواتر وارد شده از آنان اشاره کرده است و بعضی از احادیث مشتمل بر وجوه مشکل را در تنافی با این احادیث دانسته است؛ برای نمونه هنگام شرح حدیثی در باره احباط و تکفیر، به آیات و روایات فراوانی در این مورد اشاره می‌کند و می‌گوید:
شبهه‌ای در این باره بعد از تأمل در آیات و روایات باقی نمی‌ماند.۶
1.. همان، ج۲، ص۳۹۴.
2.. تفسیر القمی، ج۱، ص۶۳.
3.. البرهان، ج۱، ص۳۵۵.
4.. التبیان، ج۲، ص۲۷. شیخ طوسی در ذیل این آیه چهار احتمال برای معنای إلّا آورده که معنای واو یکی از این احتمالات است.
5.. مصابیح‌الانوار، ج۱، ص۴۱۶؛ نمونه‌های بیشتر را ر.ک: همان، ج۱، ص۲۷۱؛ ۲، ص۷۳؛ ۲، ص۸۲.
6.. همان، ج۲، ص۱۷۲و۱۷۱.
