حديث پشيماني - صفحه 188

فی هذا الامر نصیب فکنا لا ننازعهم»، مقاتل بن عطیه(م505ق) در کتاب المناظرات۱ ، علی بن یونس عاملی (م664ق) در کتاب الصراط المستقیم۲ «لیتنی کنت سألت رسول الله صلی الله علیه و آله هل للانصار فی هذا الامر حق»، علامه حلی (م776ق) در کتاب‌های نهج الحق و کشف الصدق۳ ، منهاج الکرامه۴ و کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد۵ و شرح باب حادی عشر۶ ، شیخ مفلح بن راشد(م قرن 9ق) در کتاب الزام الناصب۷ ، پدر شیخ بهایی(م984ق) در وصول الاخیار الی اصول الاخبار۸ ، قاضی نور الله شوشتری(م1019ق) در احقاق الحق، مجلسی (م1111ق) در بحار الانوار۹ ، فتح الدین علی محمد حنفی (م1371ق)، عالم حنفی مذهب و مستبصر شبه قاره‌ای در فلک النجاه۱۰ ، علامه امینی(م1392ق)، در الغدیر۱۱ و ...آن را آورده‌اند. آنان با استناد به این فقرات از حدیث، نوشته‌اند که ابوبکر خلافت و اعمال خود را نامشروع و خود را گناه‌کار دانسته است؛ زیرا اگر کسی خود را گناهکار نداند، توبه او بی‌معناست و توبه فقط از گناه مرتکب شده معنا دارد.

منابع جغرافیایی

از میان منابع متعدد جغرافیای تاریخی، تنها بکری (م487ق)، جغرافی‌دان بزرگ اندلس، این حدیث را در کتاب خود معجم ما‌استعجم۱۲ ، از ابو‌عبید نقل کرده است. البته این حدیث مورد بحث جغرافیا‌نگاران نبوده است.

احادیث دیگر علوان

در منابع تاریخی، روایی و رجالی اهل سنت روایات و احادیث دیگری نیز از طریق علوان نقل و تلقی به قبول شده است. از جمله خبری در باره ملاقات معاویه با عایشه دختر

1.. المناظرات، ص۱۴۴.

2.. الصراط المستقیم، ج۲، ص۳۰۱-۳۰۰.

3.. نهج الحق و کشف الصدق، ص۲۶۵.

4.. منهاج الکرامه، ۱۸۰ - ۱۸۱.

5.. کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، ص۵۱۱.

6.. النافع یوم الحشر فی شرح باب الحادی عشر، ص۱۱۳.

7.. الزام الناصب، ص۲۱۶-۲۱۷.

8.. وصول الأخیار إلی أصول الاخبار، ص۶۸.

9.. بحار الانوار، ج۲۸، ص۳۸۳؛ و ج۳۰، ص۱۲۴، ۱۳۶ و ۱۴۱.

10.. فلک النجاه، ص۱۲۲.

11.. الغدیر، ج۵، ص۳۴۶، ۳۵۸؛ ج۷، ص۱۷۰.

12.. معجم مااستعجم، ج۳، ص۱۰۷۸- ۱۰۷۶.

صفحه از 194