حديث پشيماني - صفحه 191

3. نیز حاکم نیشابوری در المستدرک، بخشی از همین حدیث۱ را از طریق او نقل کرده است. با توجه به شرط حاکم در نقل احادیث در المستدرک (نقل احادیثی که با شرایط صحت حدیث نزد بخاری و مسلم منطبق باشد) می‌توان گفت وی از نظر این سه نفر نیز تأیید شده است؛
4. همچنین ابن عدی در کتاب الکامل فی الضعفاء نام او را نیاورده است. با توجه به شرط وی «نام راویانی را که در این کتاب نیاورده‌ام، یا ثقه‌اند یا صدوق»۲ ، می‌توان گفت که وی علوان را ثقه یا صدوق دانسته است؛
5. از ملاحظه شرح حال او در کتب رجال اهل سنت۳ بر می‌آید که راویان بزرگ و مشهور اهل سنت و از جمله راویان روایات صحیح البخاری و صحیح مسلم از او حدیث نقل کرده‌اند؛
6. شماری از محدثان بزرگ اهل سنت، مانند الحافظ سعید بن منصور در کتاب السنن۴ و خیثمه بن سلیمان اطرابلسی در فضائل الصحابه و متقی هندی در کنز العمال۵ نیز همین حدیث را از طریق علوان نقل کرده و با عنوان « حدیث حسن »۶ یاد کرده‌اند؛
7. افزون بر این، در طریق یک نقل ابن عساکر و در طریق نقل ابن قیم جوزیه علوان

1.. المستدرک علی الصحیحین، ج۴، ص۳۴۳.

2.. الکامل فی ضعفاء الرجال، ج۱، ص۱-۲: «و لا یبقی من الرواة الذین لم أذکرهم إلا من هو ثقة أو صدوق، و إن کان ینسب إلی هوی و هو فیه متأول، و أرجو أنی أشبع کتابی هذا و أشفی الناظر فیه، و مضمن ما لم یذکره أحد ممن صنف فی هذا المعنی شیئاً، و سمیته: کتاب الکامل فی ضعفاء الرجال، ملتمساً فی کل ذلک رضی الله عز وجل و جزیل ثوابه، و به أستعین، و علیه توکلی، و به توفیقی، و هو حسبی، و نعم الوکیل».

3.. میزان الاعتدال، ج۳، ص۱۰۸-۱۱۰؛ لسان المیزان، ج۴، ص۱۸۸-۱۹۰؛ ر.ک: الهجوم علی بیت فاطمه، ص۱۶۰؛ الغدیر، ج۷، ص۱۷۰.

4.. الهجوم علی بیت فاطمه، ص۱۶۰. نویسنده این مقاله به کتاب السنن سعید بن منصور دست نیافت. از این رو به منبع واسطه آدرس داده شد. ظاهرا تا کنون همه آن چاپ نشده است.

5.. کنز العمال، ج۵، ص۶۳۱-۶۳۳.

6.. هم‌چنین بنگرید به: الإکمال فی أسماء الرجال، ص۱۷۴-۱۷۵ که از فضائل الصحابه و کنز العمال عبارت «حدیث حسن» را نقل کرده است. این جانب به فضائل الصحابه اطرابلسی و کتاب السنن حافظ سعید بن منصور دست نیافتم. از این رو، ناگزیر از منابع واسطه و مورد اطمینان نقل کردم.

صفحه از 194