حضرت امام رضا عليه السلام در پاسخ مأمونـ كه در مورد برترى عترت رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلممىپرسد ـ به آيه «ملك عظيم» استشهاد مىكند و ملك را در اين آيه، به وجوب اطاعت از ائمّه اهل بيت عليهم السلام تفسير مىفرمايد. (31: ص 522؛ 32: ج 1، ص 449)
امام صادق عليه السلام نيز مىفرمايد:
الملك العظيم افتراض الطاعة. (۴۵: ج ۱، ص ۲۴۸)
بنابراين مراد از ملك عظيم، مقام امامت و آمريّت است و امام از سوى خدا حقّ امر و نهى و سلطنت دارد. به همين جهت، اطاعت از او اطاعت از خدا و نافرمانى از او نافرمانى از خداست. لذا در برخى از روايات، «ملك عظيم» به «طاعة اللّه المفروضة» معنا شده است. (33: ص 510؛ 14: ص 196؛ 49: ج 23، ص 288)
امام باقر عليه السلام در مورد اعطاى ملك عظيم مىفرمايد:
ملك عظيم يعنى اينكه امامان را در [ نسل] ايشان قرار داد. هر كس از ايشان اطاعت كند، خدا را اطاعت كرده و هر كس از ايشان نافرمانى كند، خدا را عصيان نموده است. اين است [ معناى ]ملك عظيم. (33: ص 36؛ 48: ج 1، ص 206؛ 54: ص 131)
بر اساس روايات يادشده، ملك عظيم به معناى سلطنت و حقّ امر و نهى از سوى خدا يعنى همان مقام امامت الاهى است. برخى ديگر از احاديث، امام را ملك عظيم و سلطنت معرّفى كردهاند. (48: ج 8، ص 118؛ 49: ج 23، ص 226)
اين تعبير، از باب مبالغه است؛ مانند گفتن «زَيدٌ عَدلٌ»؛ بدين معنا كه زيد به قدرى در عدالت عميق است كه عين عدل و مجسّمه عدل شده است. احاديث يادشده مىرساند كه حقيقت سلطنت، امام است و اين تعبير ژرفتر و والاترى است كه امام را عين سلطنت و آمريّت معرّفى مىكند. ۱
اميرالمؤمنين عليه السلام مُلك را خلافت معنا كرده است. (57: ص 42؛ 49: ج 28، ص 275)
روشن است كه مراد از خلافت در كلام اميرالمؤمنين عليه السلام مقام خلافة اللّه و خلافة
1.همچنين به قرينه ساير اخبار مىتوان گفت كه روايت فوق نيز امام را صاحب ملك و سلطنت معرّفى كرده است .