بررسى مفهوم امامت در پرتو آيه ملك عظيم - صفحه 78

49: ج 14، ص 86؛ 15: ج 4، ص 460)
در نتيجه، به تصريح روايت ائمّه اهل بيت عليهم ‏السلام ملك و سلطنت حضرت سليمان عليه ‏السلام تنها بخشى از مقامات اهل بيت عليهم ‏السلام است؛ لذا از سلطنت سليمان عليه ‏السلام به ملك تعبير شده، در حالى كه از مقام ائمّه اهل بيت عليهم ‏السلام يعنى مقام افتراض الطاعه، به عنوان مُلك عظيم ياد شده است. روايت فوق همچنين گوياست كه ائمّه اهل بيت عليهم ‏السلام از سلطنتى برخوردارند كه احدى در عالم چنين سلطنتى ندارد. بنابراين سلطنت داوود عليه ‏السلام نيز جزئى از سلطنت ائمه اهل بيت عليهم ‏السلام است.
مرحوم آيت‏اللّه‏ على نمازى شاهرودى، ملك را به نقل از مناقب آل ابى‏طالب عليهم ‏السلام هفت قسم مى‏كند و مى‏گويد:
خداى تعالى براى هفت نفر ملك ذكر مى‏كند؛ امّا در مورد هيچ‏يك، توصيف عظيم به كار نمى‏برد؛ آن‏چنان‏كه ملك آل ابراهيم را بدان وصف كرده است. (56: ج 9، ص 416) ۱
ملك در قرآن مجيد، در موارد متعدّدى به كار رفته است؛ امّا فقط ملك آل‏ابراهيم يعنى ائمّه اهل بيت عليهم ‏السلام موصوف به عظيم شده است. بنابراين مراد از ملك عظيم غير از سلطنت تسخيرى سليمان و پادشاهى داوود عليهماالسلاماست. براساس روايات، ملك عظيم بالاترين منزلتى است كه خداى تعالى به برگزيدگان خود عطا فرموده و آن مقام فرض الطاعة و وجوب اطاعت اختيارى از ايشان است.
اين‏نكته نيز قابل تأمّل است كه حضرت داوود و حضرت سليمان عليهماالسلاماز انبياى بنى‏اسرائيل‏اند. مى‏دانيم كه بنى‏اسرائيل از اولاد يعقوب عليه ‏السلام هستند و در استعمالات قرآنى از آنها به عنوان آل‏يعقوب نام برده شده است؛ در حالى كه ظاهرا آل‏ابراهيم به فرزندان اسماعيل اطلاق شده است. لذا آل ابراهيم در مفهوم، اعمّ است؛ ولى در مصداق، در مورد فرزندان اسماعيل استعمال شده است ۲ بنابراين ملك عظيم كه به تصريح قرآن به آل‏ابراهيم عطا شده، با ملك سليمان و داوود عليهماالسلامكه از بنى‏اسرائيل و

1.بنگريد: مناقب آل ابى طالب عليهم ‏السلام ۳ / ۲۶۲؛ بحارالانوار ۳۹ / ۷۷.

2.اين نكته با مراجعه به آيات مربوطه در قرآن مجيد قابل استفاده مى‏باشد.

صفحه از 89