بررسى سندى زيارت جامعه كبيره - صفحه 98

همان است كه شيخ صدوق در كتاب «من لايحضره الفقيه»، او را «موسى‏بن عبداللّه‏» دانسته (18: ج 2، ص 609) و در عيون اخبار الرضا عليه ‏السلام او را «موسى بن عمران» نام برده است. (15: ج 1، ص 305) نام اوّل، فقط در «من لايحضر» و به تبع آن در روايت كسانى چون شيخ طوسى، در تهذيب، آمده است. (21: ج 6، ص 95)
در حالى كه نام دوم، معروف و شناخته شده است و همان كسى است كه «محمّدبن ابى‏عبداللّه‏ كوفى» ثقه، از او روايت مى‏كند. نجاشى درباره او گويد: «او محمّدبن جعفر كوفى اسدى، معروف به محمّدبن ابى‏عبداللّه‏ است» او همان كسى است كه نزد نجاشى به «ابى‏الحسين كوفى» و نزد شيخ طوسى به «ابى‏الحسين اسدى» شناخته شده است.
شيخ طوسى در كتاب غيبت گويد: او از اقوام ثقاتى است كه توقيعات نوّاب اربعه براى آنها صادر شده است.
پس «موسى‏بن عبداللّه‏» و «موسى‏بن عمران نخعى» يكى است. عبداللّه‏ نام جدّ موسى است يعنى او «موسى‏بن عمران‏بن عبداللّه‏ نخعى» است. قرينه اين امر، آن است كه «موسى‏بن عمران نخعى» برادرزاده «حسين‏بن يزيد نوفلى» است، و روايات بسيارى از او نقل كرده است. و «حسين بن يزيد نوفلى» در كتاب «روضه كافى» تصريح كرده كه جدّش «عبداللّه‏» بوده؛ و روشن است كه او جدّ عمو و پدرش بوده است. (26: ج 8، ص 152، ح 141)
البتّه در طريق اين حديث، «محمّدبن عبداللّه‏ (اسدى) از موسى‏بن عمران از عمويش حسين‏بن عيسى‏بن عبداللّه‏ از على‏بن جعفى» است كه ظاهرا در نام پدر عمويش، تصحيفى رخ داده است؛ يعنى لفظ «بن‏عيسى» بايد «بن‏يزيد» باشد؛ به اين نحو: «از عمويش حسين‏بن يزيدبن عبداللّه‏». و اين تصحيف در چنين شكلى قريب و ممكن است. همانند آن در نام عمويش بسيار اتفاق افتاده است؛ چنان كه در برخى از طرق، «حسن‏بن يزيد» و در برخى «حسين‏بن زيد» يا «حسن‏بن زيد» آمده و اين‏گونه تصحيفها در نسخه‏ها و طرق، شناخته شده است. اضافه بر آن اينكه لازمه وحدت طريق صدوق، وحدت راوى نيز هست.

صفحه از 115