مورد ايشان آيه نازل كرد؟! ^۱ اينان همانها بودند كه پيامبر صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلم به هنگام نزديكى رحلت خود، به تجهيز سپاه اسامه امرشان كرد و متخلّفان از آن را لعنت كرد؛ ولى آنها با مخالفت دستور رسول خدا صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلم، از پيوستن به سپاه اسامه سر پيچيدند. (8: ج 5 ص 96 و 290؛ 10: ص 343) كارهاى زشت اينها در زمان حيات پيامبر و پس از ايشان، بيش از آن است كه به شمارش آيد. (بنگريد: 10: ص 343 ـ 344)
پس كتمان و انكار نصوصى كه در باب خلافت و جانشينى اميرالمؤمنين عليه ‏السلام شنيده و دانسته‏اند، پديده‏اى تازه نيست. اين كار، به دليل پيروى هواى نفس آنها و گمانى مبتنى بر سطحى‏ترين نظرات آنها و حرصى بر اينكه رياست در بين ايشان جارى نشود، انجام گرفت. در اين كتمان نصّ، آيندگان به گذشتگان خود اقتدا كردند؛ از ترس اينكه مبادا به ورطه طعن و دشمنى و تكذيب گذشتگان بيفتند! بنابراين آنچه گفتيم، نه مبطل نقل ماست و نه عيب و خللى در تواتر ماـ كه حجّت را بر مخالفين، تثبيت مى‏كندـ وارد مى‏آورد.
مطلبى ديگر برايت مى‏افزايم كه هم در تثبيت نبوّت، سودت رساند و هم تأكيدى بر رهنمونى‏ات به حق در موضوع امامت باشد. و آن اينكه: در مورد حجّت (دليل و برهان) اين نكته شرط نيست كه مردم بر آن آگاه شوند. همچنين ضرورتى ندارد كه موافق و مخالف در روايت آن اتّفاق نظر داشته باشند. اگر چنين چيزى لازم بود، پيامبران حجّت و برهان نمى‏آوردند؛ چرا كه مخالفان پيامبران در همه زمانها وجود داشته‏اند. همچنين در اين صورت، اخبار بعد از رسول خداـ به دليل اختلاف اهل اسلام در روايات ـ براى ما صحيح نمى‏بود.
شرط حجّت (برهان) اين است كه «صحت ادّعا» را روشن كند. و از ضروريّات روايت صحيح، اين است كه وقتى به تواتر روايت شود و قرينه به همراه آن باشد، همراه با كسانى كه راه عذر را ببندد، نگاه داشته مى‏شود. اين نكته را بدان تا از آن سود ببرى.
معتزلى به شيعى:
ادّعاى شما در مورد نصّ، به جهتى كه مانند آن ما را در نبوّت ملزم نمى‏كند، باطل است. آن جهت، اين است:
پيشينيان ما، از پيشينيان خود، و همين‏گونه نسل به نسل تا برسد به سلف اوّل