تعليقات آيت ‏اللَّه جعفرى بر اصول كافى، شانزده باب از كتاب الحجّه‏ - صفحه 59

ميزان الاعتدال، ج 4، ص 160-162؛ لسان الميزان، ج 6، ص 75-78؛ المقالات و الفرق 43-44 و 50 و 55؛ فرق الشيعه، ص 37 و 52-55؛ طبرى، ج 2، ص 1619-1622؛ ابن‏اثير، ج 5، ص 207-208؛ ابن‏كثير، ج 9، ص 323؛ همان، ج 10، ص 19-20 و ديگر زندگى‏نامه‏ها و تواريخ)
به نظر مى‏رسد كه راوى اين حديث، به دليل تشابه ميان اعتقادات اين دو نفر، به اشتباه افتاده و در اختصاص كلام امام دچار سر درگمى شده است. شواهد بيشترى وجود دارد كه (همگى) فرض را بر اين قرار داده‏اند كه مغيره از معناى محدَّث در عصر اباجعفر مطّلع بوده است كه اين كلمه از صفّار و شيخ مفيد از طريق ابوحمزة الثمالى نقل شده است. پيداست كه حكم‏بن عُتيبه (راوى حديث حاضر) به مغيرةبن سعيد، آنچه را از امام ابوجعفر (الباقر) در مورد محدّث شنيده، بازگفته است و مغيره نيز متناوباً به امام رجوع كرده و ايشان نقل حكم را تأييد كرده‏اند. (بصائر الدرجات، ص 324؛ الاختصاص، ص 287؛ البحار، ج 26، ص 69-70) اگر فرض را بر اين بگذاريم كه راوى دچار سردرگمى شده بوده، جمله آخر اين حديث بايد اين‏گونه بوده باشد: «اين همان است كه در آن، مغيرةبن سعيد با قضاوت او مواجه شده است...»
* ص 316 - باب أنّ الإمام عليه السلام يعرف الإمام الذي يكون من بعده...، ح 1، ذيل «كذا نزلت»: نساء (4) / 59 را نگاه كنيد:
در اينجا منظور امام اين نيست كه كلمات تغيير كرده‏اند؛ بلكه اين است كه رجوع آنها بايد به خداوند و پيامبرش يا امامان باشد؛ قبل از اينكه بحث يا نزاعى به راه بيندازند؛ نه اينكه صبر كنند تا نزاعى درگيرد و سپس براى حلّ نزاع پيش آمده، به سوى ايشان روند.
* ص 325 - باب أنّ الأئمّة عليهم السلام لم‏يفعلوا شيئاً و لايفعلون إلّا بعهد من اللَّه...، ح 1، ذيل «و كان عليها خواتيم»:
به نظر مى‏رسد كه اين نوشته به صورت طومارهاى متعدّد بوده است كه هريك به دور ديگرى پيچيده بوده و هريك مُهرى نيز داشته است.

صفحه از 72