3. فصاحت و بلاغتى عجيب داشت و روشن و كامل و بدون تزلزل و سكته كلام عرضه شد.
4. سراسر آن با الهام از قرآن، سوابق تاريخى اسلام، و متقن و استوار و قابل دفاع است.
5. در سخن او جرئت و شجاعت قلبى به چشم مىخورد؛ زيرا به تمامى تحقير، توبيخ و عقاب يزيد است.
6. هيجانانگيز و براى شنونده موجآفرين است؛ در حالى كه ادا كننده آن بر خود مسلّط است.
7. سخن در برابر يزيد عرضه مىشود؛ ولى چشم زينب متوجّه سر بريده حسين عليه السلام است كه اين خود از عوامل مهمّ رقّتانگيزى در سخن است.
8. حاضران در جلسه، درك و دريافت مناسبى از خاندان پيامبر ندارند و تفهيم آنها كارى آسان نيست.
ولى معجزه زينب همين بود كه در چنين شرايطى سخن گفت؛ آن هم چنان سخن بليغ و پردامنهاى كه موجب بروز انقلاب فكرى، تحوّل سياسى و فرهنگى در جامعه شد؛ مردم را لرزاند و يزيد و دستگاه اموى را بيشتر. (7: ص 319-320)
نمونههايى از فصاحت و بلاغت در كلام زينب(س)
كلام و سخنان زينب(س) از چندين جهت و ديدگاه قابل بررسى است. يكى از ويژگيهايى كه در سخنان آن حضرت(س) ديده مىشود، صناعات ادبى است كه ما به اختصار، صناعاتى از قبيل فصاحت و بلاغت، سجع، استعاره، كنايه، تشبيه، تجاهلالعارف، ايجاز، دعا و اقتباس را مورد بحث قرار مىدهيم.
1. فصاحت و بلاغت
فصاحت در فارسى، يعنى: گشاده زبانى، و بلاغت يعنى: سخندانى. (13: ص 25)
