حديث «سبعة احرف» در محك عقل و نقل‏

سيد محمّد فتحى‏^۱

چكيده: در اين نوشتار با توجّه به اهمّيّت و جايگاه برجسته مسئله نزول قرآن و احاديث پيرامون آن، از جمله حديث معروف سبعة احرف، ديدگاه دانشمندان شيعى و بسيارى از علماى اهل سنّت، نقد و بررسى شده است. در اين پژوهش، برخى از روايات نبوى در مورد نزول قرآن بر سبعة احرف، ارائه و سپس مهم‏ترين نظريّات پيرامون معناى آنها مورد نقد قرار گرفته است. از اساسى‏ترين شبهات و اشكالات در روايت نزول قرآن بر سبعه احرف، اختلاف در مضامين، روايات نافى احرف سبعه، كلى‏گويى و ابهام در اين روايات، مخالفت آن با صحيحه زراره از امام صادق عليه السلام ، خبر واحد بودن روايت سبعة احرف نزد شيعه و تناقض در معنا و محتواى اين حديث است.
نويسنده با بررسى ديدگاههاى دانشمندان شيعه، از جمله علّامه طباطبايى، آيت‏اللَّه معرفت، دكتر حجّتى، آيت‏اللَّه ميرمحمّدى و آيت‏اللَّه خويى و همچنين پژوهش در معانى مختلف اين حديث، با تكيه بر روايات مختلف، نزول قرآن بر سبعة احرف را سخنى نادرست و مجعول برشمرده است .