اعجاز و تحدّى قرآن از نظر آيت ‏اللَّه ميرزا مهدى اصفهانى - صفحه 53

اهل بيت عليهم السلام از يك سو و تدبّر در قرآن مجيد از سوى ديگر، معرّفى مى‏كند. ايشان به مناسبت، به وجوب تعليم عربى ضمن پرهيز از پرداختن به عربى مدوّن و مرسوم، مى‏پردازد.
در اين مقاله، كوشيده‏ايم تا با استناد به اين اثر مرحوم ميرزا مهدى اصفهانى - اعلى اللَّه مقامه الشريف - تصوير جامعى از آراء و نظرهاى ايشان در مورد وجه اعجاز قرآن ارائه كنيم. به جز مواردى كه مدارك آنها ذكر گرديده، تمام آنچه در اين مقاله، به مرحوم ميرزا مهدى اصفهانى نسبت داده شده، به مطالب ايشان در رساله «إعجاز كلام اللَّه المجيد» مستند است. اين رساله تا كنون چاپ نشده؛ ولى نسخه‏هاى خطّى چندى از آن به خطّ شاگردان ايشان موجود است. نسخه‏هاى مورد استفاده در اين گفتار، عبارت‏اند از: نسخه مرحوم شيخ محمّدرضا دامغانى، نسخه مرحوم شيخ على‏اكبر صدرزاده، نسخه مرحوم شيخ محمّدباقر ملكى ميانجى.

3. وجه اعجاز قرآن از نظر ميرزاى اصفهانى‏

مرحوم ميرزا مهدى اصفهانى معتقد است كه وجه اعجاز قرآن را بايد در خود قرآن و كلام حاملان علوم قرآن جستجو كرد. ايشان به پرسشى در مورد وجه اعجاز قرآن، چنين پاسخ مى‏دهد:
پس جواب سؤال مرقوم، به اين عبد عاجز مربوط نيست؛ خود كتاب مقدّس و عالِمين علوم آن در زمان صدور قرآن إلى يومنا هذا و ما بعده من الأيّام، جواب فرموده؛ فقط اين عاجز تذكّر به جواب آنها مى‏دهم. و ما توفيقي إلّا باللَّه، عليه توكّلت و إليه أنيب.
قرآن، اگرچه فصاحت و بلاغتش در اعلا درجه است و جاى شبهه و انكار نيست؛ لكن در آيات كريمه و بيانات حَمَله علم و ائمّه دين - صلوات اللَّه عليهم -

صفحه از 83