پژوهشى در باب اسباب نزول - صفحه 98

پشتيبان و همداستان مى‏شوند خداى دانا، رسول گرامى‏اش را آگاه مى‏سازد؛ به‏گونه‏اى كه حفصه، شگفت‏زده، مى‏پرسد: چه كسى تو را خبرداد؟ و پاسخ مى‏شنود كه: پروردگار هميشه داناى همواره آگاه.
نزول اين آيات كريمه، براى همه مسلمانان، از اين واقعه نهانى، پرده برمى‏دارد و رفتار ناهنجار اين دو بانو را به‏شدّت، مى‏نكوهد و گناه درونى و انحراف قلبى آنان را آشكار مى‏سازد و تهديد مى‏كند كه اگر به همدستى و همداستانى خود بر آزار و دشمنى پيامبر ادامه دهند، به پشتيبانى خدا و فرشتگان و شايستگان از اهل ايمان، دسيسه‏هايشان بى‏اثر گشته و خود به طلاق و جدايى، محكوم خواهند بود و خداى بزرگ، همسرانى نيكوتر و شايسته‏تر نصيب رسولش خواهد ساخت.
در معتبرترين متون اهل سنّت، نظير صحيح محمّدبن اسمعيل بخارى (8: ج 6، ص 69 - 71) و صحيح مسلم‏بن حجّاج نيشابورى (47: ج 10، ص 85 - 94) و تفسير الدرّالمنثور سيوطى (25: ج 8، ص 215-222) و تفسير فتح‏القدير شوكانى (28: ج 5، ص‏252 - 253) و نيز در متون مستند شيعى، نظير تفسيرعلى‏بن ابراهيم قمّى (39: ج 2، ص 375-378) و تفسير مجمع‏البيان طبرسى (32: ج 5، ص 314-316) شرح اين داستان، باتفاوتهايى - كه خود جاى بسى تحقيق دارد - آمده‏است و نشان مى‏دهد كه برخورد ناشايست اين دو بانو با همسر بزرگوارشان، چنان در پيشگاه پروردگار ناپسند بوده كه تا پايان سوره، اين هشدار، با مقايسه ميان همسران نوح و لوط، به عنوان نمونه‏هاى منفى و آسيه و مريم به عنوان نمونه‏هاى مثبت، ادامه يافته‏است.
ب) از جهت تلقى قرآن: كه به دو گروه: وقايع مذموم و وقايع ممدوح، قابل تقسيم‏اند.
يك: حوادث مذموم: به آن دسته از رويدادها گفته‏مى‏شود كه آيات نازله، نسبت به نفس حادثه و پديدآورندگانش، لحن عتاب و توبيخ و سرزنش دارند؛ مانند داستان وفد بنى‏تميم كه به محضر پيغمبر آمدند و ضمن مراسمى اعلام اسلام

صفحه از 116