سخنى از مفوضه به ميان آمده، مفوضه به عنوان يكى از زير گروههاى غاليان جاى گرفته است.۱ همچنين در احاديث۲ و گفتار علما، از مفوضه به همراه غلات نام برده مىشد۳ و گاهى جزئى از غلات شمرده مىشدند.۴
هرچند در اينكه مفوضه از كدام دسته غاليان مىباشند، اختلاف وجود دارد (چنان كه گذشت) امّا وجه اشتراك اكثر كسانى كه متعرض احوال ايشان شدهاند، غالى دانستن اينان است.
احتمال اينكه اين گروه با دستهاى از غلات كه در زمان امامان حضور داشتند و شيعيان عادى را اهل تقصير و كوتاهبين مىدانستند، ارتباط تنگاتنگى داشته باشند و يا حتّى خود، همان گروه باشند، احتمالى قوى است كه با شواهد ديگرى تأييد مىشود. ازجمله اينكه ابنبابويه كه از محدثان شيعه در قرن چهارم هجرى در قم است، در زمان خود از مفوضه كه مشايخ قم را به تقصير متّهم مىكردهاند، شكايت مىكند.۵
شواهدى در دست مىباشد كه نشان مىدهد، گروهى از غاليان كه از زمان امامان حضور داشته و تا زمان شيخ صدوق در جامعه بودهاند و از قرن پنجم به بعد به نام نصيريه خوانده شدند۶ شيعيان عادى را كه اعتقادات غاليانه نداشتهاند، به تقصير متّهم كرده و از مقصره مىدانستند.۷
1.فرق الشيعه نوبختى، محمّدجواد مشكور /۱۲۳؛ مقالات الاسلاميين /۱۶.
2.علل الشرايع ۱/۲۲۷.
3.الاعتقادات فى دين الاماميه، ابنبابويه /۱۰۱؛ اوائل المقالات، محمّدبن نعمان (مفيد) /۶۷؛ شرح اصول كافى، ملاصالح ۹/۶۱.
4.اوائل المقالات، محمّدبن محمّدبن نعمان (مفيد) /۱۷۳؛ تصحيح الاعتقاد /۱۱۱ كه در آن شيخ مفيد مفوضه را صنفى از غلاة ذكر مىكند. و تلخيص الشافى، تحقيق حسين بحرالعلوم ۴/۱۹۸.
5.الاعتقادات فى دين الاماميه، ابن بابويه /۱۰۱.
6.استرآبادى، منهج المقال /۳۱۴؛ فريت لندر در Ynosxxix [ ۱۹۵۸ ]شهرستانى /۱۴۳-۱۴۵ به نقل از مجله هفت آسمان شماره ۲۷، ص ۲۱۸ و ۲۱۹.
7.العقيدة و الشريعة /۲۴۹؛ ترجمه فرق الشيعة /۲۱۵؛ از المقالات و الفرق نيز چنين چيزى مىتوان برداشت كرد /۶۱؛ فرهنگ مقالات اسلامى، محمّدجواد مشكور /۴۲۵.