مقدّمه
گذرى بر تاريخ عثمانى
حكومت عثمانى در شبه جزيره آناتولى در سال 1200 م، با انقراض حكومت سلجوقى تأسيس گرديد. ۱ اين حكومت همواره درگير جنگهاى هولناك بود. نشان دادن قدرت و اقتدار، ترساندن مردم و واداركردن آنها به اطاعت از حكومت، از مهمترين هدفهاى حكومت عثمانى بود؛ به گونهاى كه بسيارى از مردم ناگزير به هجرت به ديگر كشورها شدند. عواملى كه فتنه و آشوب را در اين دولت به اوج رساند، عبارتاند از:
1. تسلّط عثمانيها بر اموال مردم و موقوفههاى آنها.
2. تاراج هزاران كتابى كه بيانگر نقش علم و دانش در ديار مصر و تاريخ سيصد ساله آن كشور بود.
3. جايگزين كردن زبان تركى به جاى زبان عربى، به عنوان زبان رسمى در دواوين و گفتگوهاى حكومتى؛ به طورى كه زبان عربى تنها زبان گفتارى ميان عامّه مردم گشت. ۲
كشورهاى عربى در اين دولت (در آغاز قرن 19) حكومتهايى تابع بودند كه در زيرگامهاى نظام سياسى، اقتصادى، اجتماعى و ادارى اين حكومت ستمگر لگدمال مىشدند. ۳
از نظر اوضاع اجتماعى، مىتوان گفت كه هدف اساسى و عمده نظام عثمانى، بر مصلحت خليفه شكل گرفته بود نه مصلحت رعايا. رعايا در اين دولت، تركيبى از مردم كشورهاى مختلف مانند عرب سورى و عراقى، بربر، كرد، ترك... با دين و زبانهاى متعدّد بودند. ۴
اوضاع دينى اين عصر نيز چندان بسامان نبود و به دلايلى چون جنگهاى صليبى و مغول، شيوع قحطى و وبا و تسلّط حاكمان، عدّهاى غرق در ميگسارى و فسق و
