ظاهرى (م 456 ق) نيز همين است و اين نظرى است كه من نيز آن را برمى گزينم. ^۱
بن حزم ظاهرى (م 456 ق)، به طور صريح، معتقد است:
خبر واحد عادلى كه از فردى مثل خودش تا رسول اللّه(ص) نقل شده باشد، موجب علم و عمل مى شود. ^۲
اهتمام اصحاب حديث و به تبع آن، سلفيان معاصر به رواياتى كه آنها را صحيح مى دانند، به حدى است كه مخالفت با روايات واضح البطلانى هم چون فرو بردن مگس در غذا را نيز جايز ندانسته اند. بخارى در صحيح خود از ابوهريره، از رسول خدا(ص) نقل كرده است:
اذا وقع الذباب فى اناء أحدكم فليغمسه كله ثم ليطرحه، فانّ فى احدى جناحيه داء وفى ال آخر شفاء؛
هرگاه مگسى در ظرف غذايتان افتاد ،تمام آن را داخل ظرف فرو بريد و سپس آن را بيرون اندازيد؛ زيرا يكى از دو بال مگسْ بيمارى و ديگرى شفاست.
اين روايت از سوى تعدادى از عالمان و پزشكان اهل سنت مورد اعتراض واقع شده و به مردود بودن آن حكم كرده اند؛ مثلاً محمد توفيق صدقى در اين باره مى نويسد:
هذا الحديث مشكلُ وإن كان سنده صحيحاً، فكم فى الصحيحين من أحاديث إتّضح لعلماء الحديث غلط الرواة فيها كحديث «خلق اللّه التربة يوم السبت» مثلاً وغيره مما ذكره المحققون وكم فيها من الاحاديث لم يأخذ بها الأئمة فى مذاهبهم، فليس ورود هذا الحديث فى البخارى دليلاً قاطعاً على أنَّ النّبى(ص) قاله بلفظه مع منافاته للعلم وعدم إمكان تأويله... ؛ ^۳
اين حديثْ مشكل است، گرچه سندش صحيح است. چه بسيار رواياتى كه در صحيحين وجود دارد و براى علما روشن شده است كه راويان در آن خطا كرده اند؛ مانند حديث «خلق اللّه التربة يوم السبت» و امثال آن ـكه اهل تحقيق درآن باره بحث كرده اندـ و چه بسيار احاديثى كه در اين كتب آمده است، اما پيشوايان و بزرگان در مذاهب خود بدان تمسك نكرده اند. پس وجود اين حديث در بخارى نمى تواند دليلى قطعى بر اين باشدكه اين سخن از زبان پيامبر اكرم(ص) صادر شده است؛ علاوه بر اين كه اين حديث با علم منافات دارد و امكان تأويل آن نيز وجود ندارد.