اصحاب حديث، حديث گرايي و حديث زدگي - صفحه 112

اصحاب حديث مطرح بوده است و عملاً نيز برخى از آيات را با خبر واحد نسخ كرده اند؛ ديدگاهى كه عالمان شيعه هرگز آن را نپذيرفتند. مرحوم طبرسى (م قرن 6) در تفسير جوامع الجامع، ذيل آيه 180 سوره بقره ـكه وصيت به والدين و خويشاوندان را توصيه كرده است ـ مى نويسد:
قالوا هذه ال آية منسوخة بقوله(ص): «لا وصية لوارث» ولم يجوّز اصحابنا نسخ القرآن بخبر الواحد. ۱
گفته اند: اين آيه با فرمايش پيامبر «لاوصية لوارث» نسخ شده است، ولى اصحاب ما نسخ قرآن را به وسيله خبر واحد جايز ندانسته اند.

ج ) انكار عرضه احاديث بر قرآن

از ديگر جلوه ها و نشانه هاى حديث زدگى در بين اصحاب حديث و به تبع آنان سلفيان، انكار جايگاه قرآن به عنوان مرجعى براى ارزيابى و انكار احاديث است. امامان شيعه با ارج نهادن به جايگاه قرآن كريم، به عنوان تكيه گاهى قطعى و خدشه ناپذير، مكرراً شيعه را به پالايش احاديث از طريق عرضه آنها بر روايات فراخوانده اند. به ذكر نمونه هايى از اين روايات متعدد اكتفا مى كنيم:

۱.امام صادق(ص) از رسول خدا (ص) نقل كرده اند كه:هر حقى را حقيقتى است و براى هر واقعيتى نورى است. هرچه با قرآن موافق است، بگيريد و هرچه با آن مخالف است، رها كنيد. ۲

ظاهر اين حديث، اختصاص به عرضه روايات بر قرآن ندارد، بلكه قرآن را ملاك صحت و سقم همه امور معرفتى و اعتقادى قرار داده است.

۲.از امام صادق(ع) نقل شده است:هر حديثى به كتاب و سنت بازگشت داده مى شود و هرچه موافق با كتاب خدا نباشد «زخرف» است. ۳

۳.امام صادق(ع) به محمد بن مسلم مى فرمايد:هر حديثى، چه راوى آن نيكوكار باشد چه بدكار، اگر موافق با قرآن باشد بپذيريد و اگر مخالف با قرآن است نپذيريد. ۴

از حديث فوق مى توان استفاده كرد كه بررسى متن و عرضه آن بر قرآن مهم تر از بررسى هاى رجالى سند است، لكن بسيارى از محدثان اهل سنت، از جمله اصحاب حديث، در ارزيابى و

1.جوامع الجامع، فضل بن حسن طبرسى، قم: مؤسسة النشر الاسلامى، اول، ۱۴۱۸ ق، ج ۱، ص ۱۸۱.

2.جامع احاديث الشيعة، اسماعيل معزى ملايرى، زير نظر آيت اللّه سيدحسين بروجردى، قم: مؤلف، ۱۴۱۳ ق، ج ۱، ص ۳۱۱ به نقل از: الكافى، الامالى صدوق، المحاسن برقى و غيره.

3.همان، ص ۳۱۴ به نقل از: الكافى، المحاسن و تفسير عياشى.

4.همان.

صفحه از 117