ترجمه های «مفتاح الفلاح» و ترجمه آقا جمال خوانساری - صفحه 116

آنچه كلام شيخ ـ رحمه اللّه ـ بود، ترجمه نموده، به ترجمه آن اكتفا نمود و ادعيه را نقل كرده، ترجمه آن را در تحت آن قلمى نموده و در هر جا كه احتياج به توضيحى بود، خواه از فقرات دعا و خواه از ترجمه كلام شيخ، در حاشيه، توضيح آن نمود و همچنين، آنچه مسائل خلافى در اين كتاب مذكور شده، نقل اقوال علما در آنها و ترجيح هر طرف كه به اعتقاد فقير ترجيح داشته، در حاشيه قلمى شده و آنچه شيخ ـ رحمه اللّه ـ در توضيح بعضى فقرات ادعيه قلمى نموده اند، بعضى به عبارتها ترجمه شده و در حاشيه نوشته شده و سند آن رقم شده و بعضى ديگر، مضمون آن در مابين بعضى حواشى نقل شده و سخنان ديگر به آن الحاق شده و از سخنان شيخ، چيزى از اين دو قسم بيرون نرفته، مگر قليلى از عبارات كه ترك نموده، ذكر آنها را جهت آنكه مناسب اين ترجمه و آنچه غرض از وضع آن بود، نمى دانست و همچنين، هر جا كه در كلمات شيخ به اعتقاد اين فقير خللى بود، در حواشى به آن اشاره نمود، مگر بعضى از مواضع كه ذكر آن نيز مناسب اين ترجمه نبود و آنچه حواشى اين فقير است، سند آن «جم» رقم شده.
بنابراين، خوانسارى متن كتاب را به ترجمه عبارات شيخ بهايى و ادعيه اختصاص داده و در حاشيه، توضيحاتى از خود درباره برخى عبارتهاى شيخ بهايى و دعاها، با امضاى «جم» آورده كه حكم شرح را دارند.
خصوصيّت بارز ترجمه آقا جمال كه آن را از ساير ترجمه ها متمايز ساخته، همين حواشى است. آقا جمال، در اين حواشى، بعضا مواردى را به شيخ بهايى خرده گرفته و آراى وى را با ادلّه، رد كرده است و در موارد ديگر نيز با توضيحاتى، گره از پيچيدگى متن و دشوارى مطالب آن گشوده است. از اين حواشى، توانايى علمى و قدرت اجتهادى وى در استنباط مسائل فروع و استدلال بر اصول، به خوبى هويداست.

صفحه از 123