متن, مستقل از يكديگر بوده باشند.
متن مبوّب, كاملاً محتمل است كه نظم يافته متن غير مبوّب باشد. به واقع, به صراحتْ ذكر شده كه در آن دوره ها, آثار اين گونه, در هر دو شكل, روايت مى شده اند ۱ و نام تنظيم كننده نيز ذكر شده است. به عنوان مثال, كتاب المَشيخةى حسن بن محبوب سرّاد (م224ق), حداقل دو تدوين كننده داشته است: يكى احمد بن حسين بن عبدالملك, كه آن را براساس نظم الفبايى روات, مرتّب كرده است (على أسماء الرجال, أصلٌ مسند) ۲ و ديگرى استاد كلينى, داود بن كوره (/كوزه) قمى كه بر اساس اهمّيت موضوع, آن را مرتّب كرده است (على معانى الفقه, أصلٌ مصنَّف). ۳ به داود بن كوره, همچنين نسبت داده اند كه كتاب النوادر احمد بن محمد بن عيسى را از غير مبوّب به اثرى مبوّب, تبديل كرده است. ۴
جامع, به نظر مى رسد شايع تر از مبوّب بوده است. همانند كتب مبوّب, به نظر مى رسد كه جامع ها اغلب به موضوعات فقهى پرداخته باشند و معمولاً به همان نحو, مانند: جامع الأخبار فى الفقه, نوشته ابراهيم بن محمد بن سعيد ثقفى (م283ق) ۵ يا كتاب الجامع فى الفقه, نوشته محمد بن آدم بن عبداللّه بن قُضاعة ۶ و… و يا در موضوعات خاص, چنان كه ابن بابويِه (م381ق) براى شخصى, كتاب الجامع فى نوادر الحج, كتاب جامع زيارات الرضا و… را نگاشته است. ۷ مؤلفان اصولى وجود دارند كه
1.به عنوان مثال: كتاب فى الحلال و الحرام, نوشته على بن جعفر صادق (رجال النجاشى, ص۱۷۶).
2.رجال النجاشى, ص۵۸; الفهرست, ص۲۸; الإسترآبادى; تنقيح المقال, تهران, ۱۳۰۶ق, ص۳۴.
3.رجال النجاشى, ۱۱۴; الفهرست, ص۱۷.
4.پيشين; همچنين ر.ك: رجال النجاشى, ۶۰; رجال الطوسى, ص۴۷۲; الفهرست, ص۴۷.
5.رجال النجاشى, ص۱۳; الفهرست, ص۱۷.
6.رجال النجاشى, ص۲۸۰.
7.رجال النجاشى, ص۲۷۶ـ ۲۷۹.
