اخبار معتبره ديگر نيز مستفاد مى شود.
بلى تشكيكى كه هست در آن، اين است كه آيا ملكِ موجود در وى، همان عقل و قوه عاقله است و هر دو يك چيزند به حسب حقيقت، و متعددند به حسب اسم. و يا اينكه دو چيزند و غير يكديگرند. و بر فرض اتحاد آنها، جميع آنچه كه دلالت بر وجود عقل و قوه عاقله دارد، دلالت بر وجود ملك نيز خواهد داشت. و ليكن آنچه از بسيارى از اخبار و غير اخبار برمى آيد، عدم اتحاد آنهاست.
و اينها در صورتى است كه ملك را به معناى فرشته بگيريم؛ چنانچه ظاهر و هويداست از لفظ آن. و هرگاه ملك را به معناى عقل و قوه عاقله و يا معناى علم و معرفت و رحمت الهى بگيريم - چنانچه اطلاق لفظ بر هر يك از آنها نيز در كلمات علماى ابرار، بلكه در اخبار أهل بيت اطهار هم فى الجمله شده -، پس در وجود آنها در آدمى ريب و دغدغه نخواهد بود؛ چرا كه واضح و عيان است و حاجت به دليل و بيان و برهان ندارد.
و از بسيارى از آنچه ذكر شد، معلوم مى شود كه اشكالى در وجود شيطان نيز در آن نيست؛ با اينكه آيات و اخبار بسيار - علاوه بر آنچه ذكر شد - دلالت بر اين مطلب دارد.
و از آن جمله است، خصوص آيه شريفه «و من يعش عن ذكر الرّحمن، نقيض له شيطاناً فهو له قرين».^۱
و از آن جمله است، نيز خصوص آيه شريفه «من شرّ الوسواس الخناس، الذى يوسوس فى صدور النّاس».^۲
و از آن جمله است، نيز آيه شريفه «و جعلنا لكلّ نبىّ عدوّاً شياطين الإنس و الجن»،^۳و آيه «إنّما يأمركم بالسّوء والفحشاء»^۴ و آيه شريفه «فإنه يأمر بالفحشاء و المنكر»^۵، و آيه شريفه «و ينزل عليكم من السماء ماءً ليطهركم به و يذهب عنكم رجز الشيطان».^۶
و از آن جمله است، نيز حديثى كه ثقة الاسلام - عليه الرّحمه - در كتاب اصول كافى روايت كرده و مضمون آن، اين است كه كسى كه ربقه اسلام از او كنده شده است، ملاقات نمى كند او را، مگر شيطان. ^۷